PVU tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Thay đổi cách thức dạy và học

Tại nhiều nước phát triển việc kết nối mọi người thông qua Internet sẽ giúp người học dễ dàng tiếp nhận thông tin và học theo cách mình mong muốn. Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) sẽ tự phân tích được thế mạnh, sở trường và điểm yếu của người học, từ đó đưa ra một chương trình đào tạo phù hợp với từng người. Khái niệm lớp học truyền thống sẽ dần dần được thay thế bằng các lớp học trực tuyến riêng cho từng người.

Theo TS Phan Minh Quốc Bình - Hiệu trưởng PVU, giáo dục đại học sẽ phải đối mặt với các cuộc cạnh tranh mới và phải cải cách cách thức đào tạo truyền thống, ứng dụng nhiều công nghệ mới vào việc đào tạo và nghiên cứu khoa học. Đặc trưng của cuộc cách mạng này là các công nghệ tiên tiến, trí tuệ nhân tạo, công nghệ thực tế ảo, kết nối Internet… Do đó việc định hướng ứng dụng và triển khai trong hoạt động giảng dạy và nghiên cứu là ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn tới của PVU.

Tuy nhiên, tại PVU cũng đang gặp một số khó khăn, trở ngại trong việc triển khai ứng dụng cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0. Để có khả năng triển khai các ứng dụng ưu việt mà cuộc cách mạng này mang lại thì cần một hạ tầng phần cứng công nghệ thông tin mạnh, đồng bộ và triển khai đồng loạt, được tích hợp trên một hệ thống duy nhất để đảm bảo cho tất cả các hoạt động đào tạo và hành chính được xuyên suốt, thông tin được chia sẻ và cập nhật liên tục.

Sinh viên PVU trong giờ học thực hành

Số hóa các hoạt động trong nhà trường và quản lý việc khai thác thông tin trên hệ thống mạng phải đảm bảo tính kết nối thông suốt và bảo mật thông tin trong hệ thống. Hệ thống thiết bị phụ trợ và các hệ thống bảo mật thông tin cần phải được nâng cấp và bổ sung thêm. Hoạt động đào tạo và quản lý dựa trên công nghệ số đòi hỏi phải có thời gian đệm để chuyển đổi toàn bộ hoạt động, cách thức giao tiếp cũ sang cách thức tương tác chủ yếu trên máy tính và các thiết bị tinh vi.

Vì thế, đào tạo nguồn nhân lực để tiếp cận phương thức làm việc và giao tiếp mới phải được chú trọng trên cả hai phương diện người dạy và người học. Phải phân bố hợp lý giữa lớp học thực và lớp học ảo đảm bảo người học vừa tiếp thu kiến thức mới từ người dạy vừa luyện tập thành thục trên các hệ thống tương tác ảo.

Ứng dụng trong nghiên cứu khoa học

Bên cạnh ứng dụng vào công tác giảng dạy thì việc ứng dụng các tiến bộ CMCN 4.0 còn có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng nhiệm vụ nghiên cứu khoa học của PVU. Hiện một số hướng nghiên cứu đã và đang được thực hiện trong lĩnh vực dầu khí mà PVU có thể tham khảo để xây dựng định hướng chung cho nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trong thời đại CMCN 4.0. Cụ thể, từ số liệu về địa chất, địa vật lý và các số liệu lịch sử khai thác của các giếng dầu và khí, có thể sử dụng Artificial Intelligence, Data science - Big data, Machine Learning và các công nghệ liên quan để phân tích các đặc trưng địa chất dầu khí, khoanh vùng các triển vọng dầu, khí, giúp tìm được các vị trí khoan tốt hơn, tối ưu hóa công tác phát triển mỏ nhằm làm giảm chi phí và nâng cao sản lượng, năng suất.

PVU đang trình Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đề tài nghiên cứu khoa học: “Xây dựng hệ phương pháp Trí tuệ nhân tạo - Hệ thông tin địa lý và Toán địa chất để dự báo các đặc trưng địa chất dầu khí. Thử nghiệm đánh giá đặc trưng vỉa chứa trầm tích lục nguyên khu vực Lô 09-2/09”. Theo TS Phan Minh Quốc Bình, đề tài này đề xuất một công cụ mạnh hơn khắc phục được các nhược điểm của các phương pháp truyền thống, dựa trên sự kết hợp của Trí tuệ nhân tạo (AI) và Hệ thông tin địa lý (GIS) - Toán địa chất (Geomatics) nhằm giải quyết hai mục tiêu chính: Thứ nhất là quản trị, xử lý và tổng hợp tất cả các tài liệu đo đạc khảo sát dạng số cũng như dạng mô tả ngữ nghĩa; Thứ hai là mô phỏng với độ chính xác cao các quy luật phức tạp đa dạng giữa tích tụ dầu khí và môi trường địa chất vây quanh dựa trên tập hợp các lớp thông tin để tìm ra các tập hợp dấu hiệu của tích tụ dầu khí, khoanh vùng triển vọng và đánh giá tiềm năng tích tụ dầu khí…

Như vậy, để giải quyết một số vấn đề trong thực tế, việc đẩy mạnh các nghiên cứu này trong lĩnh vực dầu khí sẽ làm tiền đề giúp đội ngũ giảng viên PVU từng bước tiếp cận với CMCN 4.0 và có kinh nghiệm thực tế để truyền đạt kiến thức cho sinh viên một cách hiệu quả về ứng dụng các thành tựu CMCN 4.0 trong lĩnh vực dầu khí.

TS Phan Minh Quốc Bình: CMCN 4.0 với cốt lõi là ứng dụng các tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử, vật liệu mới… để giải quyết các vấn đề phức tạp mà không có sự can thiệp của con người hướng tới nền sản xuất thông minh. Do đó sinh viên cần có môi trường để thực tập và làm quen với các ứng dụng này. Một môi trường học tập ảo, cho phép sinh viên xây dựng các module phần mềm, thiết bị cảm biến, mô phỏng quy trình sản xuất tự động, thông minh sẽ hỗ trợ tích cực cho công tác đào tạo của PVU trong thời đại CMCN 4.0. PGS.TS Lê Văn Sỹ - Hiệu phó PVU: Hệ thống hỗ trợ học tập thông minh (Intelligent Tutoring System) cũng là một trong các công nghệ của CMCN 4.0 có thể ứng dụng vào lĩnh vực giáo dục. Dựa trên kết quả học tập và mục tiêu của sinh viên, hệ thống sẽ đưa ra lời khuyên, hướng dẫn phù hợp để đạt được mục tiêu đó. Hệ thống này cũng có thể sử dụng cho mục đích hướng nghiệp với chức năng cung cấp thông tin về thị trường lao động, các kiến thức, kỹ năng sinh viên cần trang bị, đưa ra các lời khuyên cho sinh viên để đạt được mục tiêu nghề nghiệp dựa trên việc hệ thống đánh giá năng lực. Intelligent Tutoring System có thể đánh giá sinh viên bằng các bài kiểm tra, các buổi phỏng vấn với các nhà tuyển dụng ảo hay thông qua các kết quả học tập. PVU hiện đào tạo 3 chuyên ngành chính là Khoan khai thác, Địa chất - Địa vật lý dầu khí và Lọc hóa dầu, cùng các công nghệ liên quan đến CMCN 4.0 đều có thể ứng dụng cho các lĩnh vực này.

Thiên Thanh