Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 chủ động chuyển đổi số và xanh hóa sản xuất

Ngày 24/11, tại NMNĐ Vũng Áng 1 (tỉnh Hà Tĩnh), Hội Dầu khí Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học và công tác chuyển đổi số với sự tham dự của TS Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN); Anh hùng Lao động, TS Nguyễn Hùng Dũng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội DKVN; ông Hà Văn Tuấn - Phó Chủ tịch thường trực Hội Dầu khí Hà Nội; bà Nguyễn Hoàng Yến - Thành viên HĐQT Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power); cùng đại diện Hội Dầu khí Bắc Trung Bộ, Hội Dầu khí Sông Hồng, PVEP Sông Hồng, Công ty Điện lực Dầu khí Hà Tĩnh và nhiều đơn vị liên quan.

Hội thảo không chỉ là diễn đàn trao đổi học thuật mà còn là dịp để các đại biểu trực tiếp tham quan, khảo sát thực tế mô hình vận hành, quản trị của Nhà máy, một trong những cơ sở phát điện than quy mô lớn, giữ vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh năng lượng khu vực Bắc Trung Bộ và hệ thống điện quốc gia.

Hội Dầu khí Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học và công tác chuyển đổi số tại NMNĐ Vũng Áng 1,

Ứng dụng AI và xây dựng nền tảng nhà máy số

Một trong những điểm nhấn tại Hội thảo là tham luận của ông Hoàng Thanh Dũng - Quản đốc Phân xưởng Vận hành NMNĐ Vũng Áng 1 - về xây dựng nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững thông qua chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và chiến lược xanh hóa sản xuất.

Đáng chú ý, phần trình bày được ông Hoàng Thanh Dũng thực hiện với sự hỗ trợ của công nghệ AI, vừa giúp minh họa trực quan, vừa cho thấy rõ tinh thần chủ động tiếp cận công nghệ mới của đội ngũ vận hành Nhà máy. Theo ông Hoàng Thanh Dũng, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và yêu cầu cấp bách về giảm phát thải, chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu đối với các NMNĐ.

Ông Hoàng Thanh Dũng thực hiện tham luận với sự hỗ trợ của công nghệ AI, vừa giúp minh họa trực quan, vừa cho thấy rõ tinh thần chủ động tiếp cận công nghệ mới của đội ngũ vận hành Nhà máy.

Hiện nay, NMNĐ Vũng Áng 1 đã bước đầu ứng dụng AI thông qua các nền tảng như AI Manus, NotebookLM, Gemini... vào công tác vận hành và phân tích kỹ thuật. Các công cụ này hỗ trợ truy xuất dữ liệu từ hệ thống DCS, phân tích nhật ký vận hành, hỗ trợ chẩn đoán và dự báo sự cố, từ đó rút ngắn thời gian phản ứng, nâng cao độ chính xác trong xử lý tình huống và giảm áp lực cho đội ngũ kỹ thuật.

Cùng với đó, Nhà máy triển khai số hóa toàn diện quy trình quản lý như số hóa nhật ký vận hành, bảng thông số kỹ thuật, hồ sơ thiết bị; ứng dụng phần mềm CMMS trong quản lý bảo trì, bảo dưỡng; xây dựng kho dữ liệu tập trung để phục vụ công tác phân tích, ra quyết định. Mô hình “nhà máy số” từng bước được hình thành trên nền tảng kết nối dữ liệu đồng bộ, minh bạch và thời gian thực.

Không chỉ dựa vào công nghệ, Nhà máy xác định đổi mới sáng tạo từ nội lực con người là yếu tố cốt lõi. Hệ thống quản lý sáng kiến tại đây được xây dựng bài bản, tuân thủ các quy định của Chính phủ và Bộ Khoa học và Công nghệ; duy trì họp Hội đồng sáng kiến định kỳ hàng quý; gắn chỉ tiêu sáng kiến với phong trào thi đua của từng đơn vị, tổ đội sản xuất.

Với phương châm “mỗi người lao động đều có quyền, có cơ hội và có động lực sáng tạo”, phong trào sáng kiến đã trở thành động lực thực chất trong toàn Nhà máy. Giai đoạn từ năm 2020 đến 9 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã tiếp nhận 152 hồ sơ sáng kiến và 237 đề xuất cải tiến. Trong đó, 84 sáng kiến được công nhận cấp cơ sở, 15 sáng kiến được công nhận cấp Tổng công ty, mang lại giá trị làm lợi trung bình trên 96 tỷ đồng mỗi năm.

TS Nguyễn Hùng Dũng chia sẻ về những khó khăn trong quá trình xây dựng dự án, đồng thời bày tỏ niềm vui khi quay trở lại và chứng kiến NMNĐ Vũng Áng 1 vận hành hiệu quả, phát triển ổn định và mang lại giá trị kinh tế rõ rệt.

Nhiều sáng kiến tiêu biểu có giá trị kinh tế và kỹ thuật lớn như: xây dựng chương trình thí nghiệm hiệu chỉnh tổ máy giúp tối ưu hóa thông số vận hành (giá trị làm lợi khoảng 30 tỷ đồng/năm); nâng cao hiệu năng bơm rút chân không (22 tỷ đồng/năm); tối ưu hóa quy trình nhiên liệu khởi động lạnh (21 tỷ đồng/năm)... Những kết quả này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế trực tiếp mà còn góp phần nâng cao độ tin cậy, an toàn và tuổi thọ thiết bị.

Đặc biệt, các sáng kiến tiết kiệm than, tối ưu hóa quá trình đốt đã giúp giảm phát thải hàng trăm nghìn tấn CO₂ mỗi năm, đồng thời giảm đáng kể SO₂, NOₓ, góp phần cải thiện chất lượng môi trường khu vực.

Cùng với chuyển đổi số, chiến lược xanh hóa được Nhà máy xác định là trụ cột song hành. Các giải pháp đang được triển khai bao gồm: nghiên cứu đồng đốt amoniac và các loại nhiên liệu sạch hơn; từng bước chuyển từ dầu DO sang khí thiên nhiên trong khởi động và vận hành; ứng dụng hệ thống RCCS nhằm tăng hiệu suất bình ngưng và giảm tiêu hao năng lượng; lắp đặt biến tần cho các phụ tải lớn để giảm tiêu thụ điện nội bộ.

Chia sẻ tại Hội thảo, Thành viên HĐQT PV Power Nguyễn Hoàng Yến cho biết, NMNĐ Vũng Áng 1 đã vận hành được nhiều năm, trong bối cảnh nhiều yêu cầu và tiêu chuẩn, đặc biệt về môi trường ngày càng khắt khe hơn. Điều này đòi hỏi Nhà máy phải tiếp tục có những điều chỉnh căn bản về công nghệ, vận hành và quản trị trong những năm tới.

Ngoài ra, Nhà máy cũng đẩy mạnh tái sử dụng nước thải sau xử lý, tăng cường tuần hoàn nước công nghiệp; tận dụng tro, xỉ làm vật liệu xây dựng; cải tạo cảnh quan theo hướng “Xanh - Sạch - Đẹp”, từng bước hình thành không gian sản xuất thân thiện hơn với môi trường và cộng đồng địa phương.

Chuyển đổi năng lượng - bài toán dài hạn của quốc gia

Phát biểu tại Hội thảo, ông Hà Văn Tuấn - Phó Chủ tịch thường trực Hội Dầu khí Hà Nội nhấn mạnh, mục tiêu giảm phát thải và chuyển dịch năng lượng đã trở thành cam kết chính trị - pháp lý quốc tế của Việt Nam. Tại COP26, Việt Nam cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, tham gia cam kết toàn cầu giảm 30% phát thải khí mê-tan vào năm 2030 và thúc đẩy giảm dần phát điện từ than.

Theo ông Hà Văn Tuấn, việc loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch cần có lộ trình chuyển đổi từng bước, có kiểm soát, nhằm bảo đảm hài hòa giữa mục tiêu phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Theo ông Hà Văn Tuấn, trong ngắn và trung hạn, việc loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch là không khả thi, do đó thế giới và Việt Nam đều lựa chọn lộ trình chuyển đổi từng bước, có kiểm soát, nhằm bảo đảm hài hòa giữa mục tiêu phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Việt Nam đã nhiều lần cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), nâng dần mức cam kết giảm phát thải. Trong tiến trình này, các cơ sở sản xuất năng lượng quy mô lớn như NMNĐ Vũng Áng 1 giữ vai trò đặc biệt quan trọng.

Theo ông Hà Văn Tuấn, chuyển đổi năng lượng không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là chuyển đổi về mô hình phát triển, cơ cấu nhiên liệu và tư duy quản trị, trong đó các khái niệm như khu công nghiệp sinh thái, kinh tế tuần hoàn, số hóa quản lý, chia sẻ hạ tầng... đang ngày càng trở nên quan trọng.

TS Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam bày tỏ sự phấn khởi khi trực tiếp chứng kiến hoạt động thực tế cũng như lắng nghe các báo cáo tại NMNĐ Vũng Áng 1.

Phát biểu tại Hội thảo, TS Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam bày tỏ sự phấn khởi khi trực tiếp chứng kiến hoạt động thực tế cũng như nghe các báo cáo tại NMNĐ Vũng Áng 1. TS Nguyễn Quốc Thập đánh giá cao năng lực tiếp cận chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ và tư duy quản trị của đội ngũ lãnh đạo, kỹ sư, cán bộ Nhà máy. Đồng thời cho rằng những sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, đặc biệt là các giải pháp tối ưu hóa vận hành và quản trị dữ liệu số là kinh nghiệm quý, cần tiếp tục được chia sẻ, lan tỏa rộng trong toàn ngành.

Theo TS Nguyễn Quốc Thập, yếu tố cốt lõi quyết định thành công của chuyển đổi số chính là con người. Dữ liệu có chuẩn hóa hay không, thông tin có chính xác, đầy đủ hay không phụ thuộc rất lớn vào ý thức, trình độ và trách nhiệm của mỗi cán bộ, kỹ sư. Khi dữ liệu chuẩn, các công cụ số sẽ trở thành “trợ thủ đắc lực”, giúp nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và năng lực cạnh tranh.

Lãnh đạo Hội Dầu khí Hà Nội tặng tranh cho lãnh đạo NMNĐ Vũng Áng 1.

TS Nguyễn Quốc Thập cũng bày tỏ ấn tượng với định hướng nghiên cứu kết hợp, pha trộn các loại nhiên liệu trong tương lai của NMNĐ Vũng Áng 1, cho rằng đây là hướng đi phù hợp với xu thế chuyển dịch năng lượng, mở ra cơ hội phát triển bền vững lâu dài, tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột của Nhà máy trong hệ thống điện quốc gia.

Đánh giá cao tính chủ động, tinh thần kết nối và cầu thị của Hội Dầu khí Hà Nội và Hội Dầu khí Bắc Trung Bộ, TS Nguyễn Quốc Thập khẳng định Trung ương Hội sẽ đồng hành, xem xét, hỗ trợ các kiến nghị chính đáng. Đồng thời, TS. Nguyễn Quốc Thập cho rằng việc tổ chức giao lưu, kết nối giữa các hội địa phương, kết hợp tham quan thực tế tại các cơ sở công nghiệp dầu khí - năng lượng cần được duy trì thường xuyên hằng năm nhằm tăng cường hiểu biết, gắn kết giữa các thế hệ cán bộ ngành.

TS Nguyễn Quốc Thập bày tỏ mong muốn Hội DKVN không chỉ là nơi sinh hoạt nghề nghiệp mà còn là không gian kết nối tình cảm, chia sẻ tri thức, góp phần lan tỏa niềm tự hào và tình yêu đối với ngành dầu khí - năng lượng Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam kiểm tra tiến độ Dự án Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng I nộp ngân sách hơn 280 tỷ đồng

Ngày đêm bám sát tiến độ vận hành trở lại Tổ máy số 1 Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

[Video] Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 - Tiền đề cho triển khai các dự án điện than của Petrovietnam

Đình Khương