Những bước trưởng thành vượt bậc về khoa học - công nghệ (kỳ cuối)

Công nghệ khảo sát địa chấn

Từ giai đoạn sơ khai, hoạt động KHCN của Vietsovpetro đã không ngừng phát huy, ứng dụng rất nhiều thành tựu và tiến bộ mới của các nước tiên tiến trên thế giới. Điển hình trong đó là công tác khảo sát, thăm dò địa chấn.

Khởi đầu từ khảo sát theo từng tuyến với kết quả lát cắt địa chấn hai chiều 2D, công tác thăm dò địa chấn sau đó đã phát triển đến khảo sát đồng thời nhiều tuyến với lát cắt thẳng đứng trong không gian 3D và nằm ngang ở các độ sâu khác nhau; và gần đây nhất là công tác thu nổ địa chấn 3D/4C, với ưu điểm là có thể thu được đồng thời các sóng dọc và sóng ngang, phục vụ cho công tác nghiên cứu địa chất nhằm mục đích tận thăm dò các cấu tạo tiềm năng nhỏ, phân bố hẹp, cận biên, quy mô tài nguyên dầu khí không lớn, cấu trúc địa chất phức tạp.

Hoạt động khai thác dầu khí tại mỏ Rồng.

Đặc biệt, đầu năm 2024 với kết quả phân tích tài liệu địa chấn 3D/4C (OBC được CGG xử lý năm 2016) cho giếng R-79, Vietsovpetro đã tiến hành thử vỉa đối tượng móng và nhận được dòng dầu tự phun với lưu lượng gần 900 tấn/ngày. Qua kết quả đánh giá sơ bộ, dự kiến gia tăng tiềm năng dầu khí tại chỗ đạt khoảng 2,58 tỷ tấn dầu và trữ lượng tăng thêm ước tính từ giếng khoan R-79 này khoảng 720 triệu tấn.

Trong quá trình biện luận lựa chọn vị trí giếng khoan, Vietsovpetro đã tiến hành hàng loạt các nghiên cứu chi tiết về cấu trúc, đặc điểm trầm tích trên cơ sở khai thác tối đa thông tin từ tài liệu địa chấn 3D/4C, tài liệu giếng khoan, tài liệu địa chấn, đồng thời áp dụng các công nghệ mới trong nghiên cứu địa chấn địa tầng, cổ địa lý tướng đá... Song, một yếu tố quan trọng và có tính quyết định trong công tác tìm kiếm thăm dò dầu khí chính là sự sáng tạo, mạnh dạn đột phá trong tư duy về đối tượng thăm dò. Điều này đã đem lại kết quả ấn tượng khi khoan các giếng khoan thăm dò tại các khu vực nằm ở vùng rìa, cấu tạo nằm sâu có rủi ro về đá chứa rất lớn mà trước đây được cho là không có tiềm năng dầu khí (ví dụ như khu vực BH-55, 256, khu vực có cấu trúc nội tầng như BH-212, 215, BH-826, BH-58XPB,...).

Trong tương lai, Vietsovpetro sẽ tiếp tục tăng cường công tác ứng dụng KHCN theo các thành tựu mới mà ngành dầu khí thế giới mang lại như có thể tiến hành khảo sát địa chấn 4D, xây dựng, số hoá và phân tích dữ liệu lớn (big data), phát triển các ý tưởng về “mỏ dầu định hướng theo dữ liệu” (data-driven oilfield) nhằm tiếp tục công tác tìm kiếm, tận thăm dò các mỏ nhỏ và cận biên với chi phí thấp nhất, đồng thời kịp thời ra quyết định nhằm tối ưu hoá việc đầu tư vào các dự án thăm dò dầu khí mới.

Công nghệ khoan và sửa chữa giếng khoan

Với việc ứng dụng một loạt thành tựu mới của KHCN trong lĩnh vực khoan, tốc độ khoan thương mại của Vietsovpetro trong giai đoạn hoạt động đầu tiên cũng được tăng lên, đồng thời tiết giảm đáng kể giá thành giếng khoan.

Các thành tựu của Vietsovpetro về lĩnh vực khoan trong giai đoạn này phải kể đến như: Chuyển từ phương pháp khoan bằng bàn rotor truyền thống trên các giàn MSP/RP sang khoan bằng động cơ topdriver trên các giàn jack-up; áp dụng đại trà phương pháp khoan xiên định hướng bằng hệ thống RSS tiên tiến của các hãng SLB và Baker Hughes... thay thế cho bộ khoan cụ không điều khiển như trước đây; tăng hiệu quả hoạt động của các choòng khoan nhờ sử dụng hàng loạt công nghệ mới trong chế tạo khoan như pha trộn hợp kim cứng, răng cắm bọc kim cương ở vùng đối côn; ứng dụng các hệ dung dịnh khoan tiên tiến phù hợp đặc điểm địa tầng của các mỏ;...

Người lao động Vietsovpetro.

Ngoài ra, để chủ động trong công tác thi công cũng như giảm chi phí, từ năm 2014, Vietsovpetro đã tự phát triển thành công một số hệ dung dịch khoan riêng của mình. Đó là hệ dung dịch ức chế tổng hợp KGAC, KGAC - PLUS, KAGAC - PLUS M1, có chất lượng ngang bằng so với hệ Glydrill hay hệ Glytrol, nhưng giá thành chỉ bằng khoảng một nửa; và quan trọng hơn, chủ động được hóa phẩm sẵn có tại Việt Nam. Kết quả thử nghiệm áp dụng hệ dung dịch KGAC tại các giếng khoan cho thấy hệ KGAC có tính ức chế cao tương đương với hệ Glydril, đạt được các yêu cầu về kỹ thuật, giá thành rẻ hơn và giảm tác động xấu tới môi trường, có thể sử dụng hệ dung dịch này để khoan các giếng khoan thuộc các mỏ của Vietsovpetro.

Trong những năm gần đây, việc áp dụng các giải pháp địa chất, kỹ thuật sửa giếng không sử dụng giàn khoan mang lại ý nghĩa to lớn, góp phần gia tăng hiệu quả kinh tế của dự án. Nhằm tiết giảm chi phí, Vietsovpetro đã nghiên cứu và áp dụng thành công công nghệ mới, sửa giếng không sử dụng giàn khoan, như ngăn cách nước sử dụng giỏ xi măng ở các giếng có độ ngập nước cao, áp dụng hệ thống Catenary để rửa cát, làm sạch vùng cận đáy giếng bằng thiết bị Coiled-tubing, sử dụng thiết bị lồng ống để làm kín điểm hở trong ống khai thác và bắn bổ sung các đối tượng tiềm năng qua ống khai thác.

Trong năm 2023, Vietsovpetro đã tiếp tục triển khai thử nghiệm công nghệ ngăn cách vỉa trong thân móng không thu hồi bộ thiết bị lòng giếng, sử dụng các thành phần hóa phẩm ngăn cách bơm qua Coiled-tubing và thử nghiệm sử dụng bộ Hydraulic Workover Unit (HWU) trong công tác sửa giếng. Các giải pháp nêu trên đều là những giải pháp kỹ thuật có chi phí thấp do không cần huy động giàn khoan, rất phù hợp áp dụng trong bối cảnh mà công tác tối ưu chi phí khai thác, vận hành cần được ưu tiên lên hàng đầu.

Giàn đầu giếng cỡ nhỏ tận thu tài nguyên dầu khí

Trong bối cảnh khó khăn hiện nay của Liên doanh Vietsovpetro do sản lượng dầu tại các mỏ Bạch Hổ và mỏ Rồng đã qua thời kỳ khai thác đỉnh điểm, đang trong đà suy giảm nhanh và có diễn biến khó lường; các khu vực triển vọng trong vùng hoạt động còn ít tiềm năng, khả năng gia tăng trữ lượng thấp; giá dầu giảm, không ổn định và duy trì ở mức thấp, việc đảm bảo tính an toàn và tiết giảm chi phí trong sản xuất đang là một trong những hướng đi đúng đắn và quan trọng của Lãnh đạo Liên doanh Vietsovpetro.

Thích ứng linh hoạt trước hàng loạt thách thức hiện nay, CBCNV Vietsovpetro chủ động tìm tòi, tự nghiên cứu và thiết kế giàn đầu giếng cỡ nhỏ (BKM) và chế tạo hệ thống điều khiển công nghệ tích hợp an toàn cho các giàn vận hành không người phục vụ khai thác dầu khí ở Liên doanh Vietsovpetro. Đây là một trong những giải pháp tiêu biểu trong việc giảm đáng kể chi phí đầu tư xây dựng và vận hành công trình, giúp Vietsovpetro có thể phát triển và đưa vào khai thác dầu khí tại nhiều khu vực có trữ lượng nhỏ, cận biên một cách hiệu quả mà trước đây chưa thể thực hiện được.

Giàn BK-19 thuộc thế hệ giàn đầu giếng cỡ nhỏ của Vietsovpetro.

Giải pháp này đã được Vietsovpetro áp dụng triển khai xây dựng thành công và đưa vào vận hành nhiều công trình tại mỏ Bạch Hổ và Rồng, như các giàn BK-20 (năm 2019), BK-21 (năm 2020), BK-19, BK-18A (năm 2021), RC-10, RC-RB1 (năm 2022) và giàn RC-8 (năm 2023); sản lượng dầu thu hồi từ các khu vực này ước tính khoảng 3,479 triệu tấn dầu thô, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng cho quốc gia. Ngoài ra, giải pháp có thể áp dụng đối với nhiều khu vực, mỏ dầu khí khác của Vietsovpetro cũng như của các công ty khai thác dầu khí khác tại thềm lục địa Việt Nam. Qua đó giúp tận thu được tài nguyên của đất nước, gia tăng đóng góp vào ngân sách Nhà nước, cũng như góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Đề tài “Tự nghiên cứu thiết kế giàn đầu giếng cỡ nhỏ (BKM) phục vụ khai thác dầu khí ở Liên doanh Vietsovpetro” đã được Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam (Vifotec) trao giải Ba Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2023.

Trong 43 năm hoạt động, Vietsovpetro đã đạt được những chỉ số kinh tế nổi bật, vô cùng ấn tượng: Phát hiện 9 mỏ dầu khí và đưa vào khai thác 8 mỏ, vận hành khai thác 35 công trình với hơn 500 giếng, khai thác 250 triệu tấn dầu thô, thu gom và đưa vào bờ hơn 39 tỷ mét khối khí, doanh thu bán dầu đạt trên 88,5 tỷ USD, trong đó đóng góp cho ngân sách Nhà nước và lợi nhuận phía Việt Nam trên 57,5 tỷ USD.

Hàng loạt thành tựu KHCN và sự thích ứng linh hoạt trước những biến động/thách thức hơn 40 năm vừa qua đã giúp Liên doanh Vietsovpetro đúc rút được những bài học kinh nghiệm thực tiễn quý báu. Các bài học này đã trở thành hành trang quý giá, giúp Vietsovpetro tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện và đưa ra được các giải pháp hợp lý áp dụng vào thực tiễn sản xuất, đảm bảo hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh, hướng tới sự phát triển bền vững trong giai đoạn phát triển tiếp theo./.

Những bước trưởng thành vượt bậc về khoa học - công nghệ (kỳ II)

Trúc Lâm