Những sáng kiến làm lợi 400 tỉ đồng tại BSR - (Bài 3)

Hạt nhựa sản xuất tại nhà máy lọc dầu

Trong ngành công nghiệp lọc hóa dầu, dầu thô sau khi trải qua hàng chục quá trình công nghệ, người ta có thể sản xuất ra hàng trăm loại sản phẩm xăng dầu và nguyên liệu hóa dầu. Từ các nguyên liệu cơ bản được sản xuất từ nhà máy lọc dầu (NMLD), qua hàng trăm công nghệ đa dạng, phức tạp mới tạo ra được các sản phẩm hóa dầu hữu ích như chất dẻo, nhựa, xơ sợi, phân bón, thuốc chữa bệnh, hóa chất... Hạt nhựa PP của BSR là một sản phẩm hóa dầu.

Các kỹ sư BSR kiểm tra hoạt động tại nhà máy

Theo thông tin từ Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), trong 5 năm qua, nhu cầu nguyên liệu hạt nhựa PP tại thị trường Việt Nam tăng bình quân 200.000 tấn/năm, từ 0,58 triệu tấn năm 2014 tăng lên gần 1,28 triệu tấn năm 2018. Dự kiến, giai đoạn 2019-2023, nhu cầu sử dụng nguyên liệu nhựa PP sẽ tăng bình quân 11,38%/năm, từ 1,42 triệu tấn năm 2019 lên 2,18 triệu tấn năm 2023. Dẫn con số này để thấy nhu cầu nguyên liệu hạt nhựa PP tại thị trường nước ta rất lớn và còn dư địa rất rộng để phát triển. Có thể hiểu nôm na rằng, chỉ sợ không sản xuất được hạt nhựa PP, còn sản xuất bao nhiêu bán được bấy nhiêu.

Đối với BSR, lợi nhuận mang lại từ phân xưởng PP thuộc NMLD Dung Quất rất cao. Thế nhưng, phân xưởng PP chỉ được vận hành ở mức 100-105%, trong khi khả năng vận hành tối đa của phân xưởng lên đến 110% công suất. Nguyên nhân là do thiếu hụt nguồn nguyên liệu propylene. Những năm trước, BSR đã tính đến phương án nhập propylene từ bên ngoài nhằm đáp ứng đủ nguyên liệu cho phân xưởng PP chạy ở công suất 110%.

Ngoài ra, cũng có thể thu hồi thêm propylene trong chính quá trình sản xuất tại nhà máy. Trong quy trình sản xuất xăng, dầu tại NMLD Dung Quất, dầu thô sẽ được bơm vào tháp chưng cất khí quyển có công suất 140.000 thùng/ngày để tách thành các phân đoạn như: Gas, naptha, kerosen, gas oil nặng và nhẹ, cặn khí quyển. Khí gas được đưa đến phân xưởng chế biến gas và thu hồi propylene. Để tăng lượng thu hồi propylene, cần hiệu chỉnh hoạt động của phân xưởng thu hồi propylene (PRU).

Một giải pháp - Nhiều lợi ích

Nhận thấy điều đó, nhóm kỹ sư tại NMLD Dung Quất đã nghiên cứu giải pháp “Giảm độ tinh khiết dòng sản phẩm propylene nhằm tăng khả năng thu hồi cấu tử propylene từ phân xưởng PRU, giúp tăng công suất của phân xưởng polypropylene”. Điểm cơ bản của giải pháp này đó là sử dụng phụ gia xúc tác ZSM-5 tại phân xưởng cracking xúc tác (RFCC) để tăng hiệu suất thu hồi khí propylene của phân xưởng PRU nhằm nâng cao sản lượng propylene và nâng chỉ số RON để tối đa sản xuất xăng A95.

Phân xưởng Polypropylen tại NMLD Dung Quất

Tại Việt Nam, NMLD Dung Quất là nơi đầu tiên sử dụng thành công phụ gia ZSM-5 sau nhiều công trình nghiên cứu. Kể từ khi phân xưởng cracking xúc tác tầng sôi (RFCC) sử dụng phụ gia ZSM-5 để tăng sản xuất propylene, lưu lượng khí gas từ RFCC tăng thêm, công suất PRU theo đó tăng từ 110% lên khoảng 115%. Khi phân xưởng PRU hoạt động ở công suất càng cao sẽ làm tăng lượng propylene thất thoát trong sản phẩm Propane/LPG. Theo tính toán, lượng propylene chưa được thu hồi trong sản phẩm LPG của PRU vào khoảng 1,5-2 tấn/giờ.

Kỹ sư Nguyễn Thành Bông cho biết: “Khi giảm chỉ tiêu độ tinh khiết của dòng sản phẩm propylene từ phân xưởng PRU từ 99,5% wt xuống 99,4% wt có thể giúp nâng cao hiệu suất thu hồi lượng propylene mất mát khi ra dòng propane từ đáy tháp tách mà không làm ảnh hưởng đến vận hành của phân xưởng PRU”.

Kết quả áp dụng giải pháp trên vào thực tế sản xuất đã mang lại những hiệu quả kinh tế rất lớn: Giúp nâng cao hiệu suất thu hồi propylene tại phân xưởng PRU, tăng công suất chế biến của phân xưởng PP từ 107% lên 110% mà không tốn chi phí mua thêm propylene từ bên ngoài. Bên cạnh đó, đây là giải pháp kỹ thuật đơn giản, không cải hoán, không tốn kém chi phí và thời gian đầu tư. Giải pháp còn giúp giảm lưu lượng khí gas thành phẩm từ phân xưởng PRU, góp phần giải quyết tình trạng quá tải thủy lực đường ống chuyển khí gas ra bể chứa sản phẩm của NMLD Dung Quất.

Theo báo cáo đánh giá về hiệu quả kinh tế khi áp dụng giải pháp này, lợi nhuận khi giảm độ tinh khiết sản phẩm propylene từ 99,5% wt xuống 99,4% wt tới gần 7.000 USD/ngày, tương đương gần 2,5 triệu USD/năm. Giải pháp còn giúp làm giảm hàm lượng olefins trong sản phẩm LPG của phân xưởng PRU, nâng cao giá trị LPG của NMLD Dung Quất và góp phần bảo vệ môi trường.

Đây là một trong những giải pháp sáng tạo, cùng với những sáng kiến khác giúp NMLD Dung Quất hoạt động an toàn, ổn định ở công suất 105-107%. Bên cạnh những con số hiệu quả kinh tế, những giải pháp, sáng kiến, sáng tạo ở BSR từng bước khẳng định các kỹ sư của BSR đã tự làm chủ khoa học công nghệ lọc dầu, không quá phụ thuộc vào nhà cung cấp bản quyền.

(Xem tiếp số gộp 4+5)

Những sáng kiến làm lợi 400 tỉ đồng tại BSR (Bài 2)

Những sáng kiến làm lợi 400 tỉ đồng tại BSR (Bài 1)

Thanh Hiếu