"Phải đào giếng trước khi chết khát"

PV: Trong khoảng gần một năm trở lại đây, người ta nói nhiều đến PVEP, nhưng hầu hết là những thông tin không mấy tích cực và sáng sủa. Thậm chí, có người còn lo lắng về nguy cơ “sụp đổ” của PVEP trong thời gian tới. Ông thấy thế nào về vấn đề này?

Tiến sĩ Ngô Hữu Hải

Tổng giám đốc Ngô Hữu Hải: Là đơn vị chủ lực của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), chúng tôi rất cảm kích khi được đón nhận sự quan tâm và lo lắng của mọi người. Sự lo lắng đó cũng là dễ hiểu bởi thực tế đúng là chúng tôi đang phải trải qua giai đoạn khó khăn chưa từng có kể từ khi PVEP thành lập tới nay.

PVEP đã khép lại năm 2015 với nhiều cung bậc cảm xúc. Xen lẫn niềm vui và tự hào khi chạm đích là bộn bề trăn trở về những khó khăn, thách thức to lớn đang chờ đợi trong năm 2016 và các năm tiếp theo.

Chúng tôi nỗ lực gia tăng trữ lượng và đón nhận những dòng dầu, dòng khí thương mại, đã mang lại sản lượng khai thác dầu khí của năm 2015 cao nhất từ trước đến nay với 15,57 triệu tấn dầu quy đổi của tất cả các công ty mà PVEP tham gia điều hành hoặc có cổ phần (POC, JOCs, PSC), trong đó phần của PVEP là 5,92 triệu tấn dầu quy đổi, nhưng điều nghịch lý là doanh thu và lợi nhuận lại thấp xa dưới mức kỳ vọng.

Chưa bao giờ những rủi ro tiềm ẩn lại trở thành nỗi đe dọa thực sự đối với sự phát triển bền vững của PVEP như lúc này.

Không khó sao được, khi mà giữa năm 2014, giá dầu còn 115USD/thùng và đến nay chỉ còn hơn 36USD/thùng, thấp nhất trong vòng 11 năm qua. Các tập đoàn dầu khí trên thế giới cũng phải giãn, dừng rất nhiều dự án với tổng trị giá lên tới 143 tỉ USD, song song với việc sa thải hơn 150.000 nhân viên, họ còn đình hoãn nhiều dự án nhân lực. Chúng ta cứ tưởng tượng xem, nhà mình mỗi tháng đang kiếm ra được 10 đồng, bây giờ chỉ còn kiếm được 3 đồng thì chắc chắn là không thể nào mua sắm đồ dùng gì mới, mà phải tận dụng tất cả những gì còn dùng được, rồi những dự định đầu tư cũng phải ngừng lại. Trước mắt là làm sao để ổn định và tồn tại, chuẩn bị tâm thế để chờ cơ hội thuận lợi hồi phục và phát triển trở lại.

Tiến sĩ Ngô Hữu Hải thăm và làm việc trên công trường Nhà máy Bir Seba - Algeria

Chúng tôi thấy rằng, trong khoảng hơn 30 năm trở lại đây, giá dầu cũng đã có lúc xuống đến đáy, như năm 1999 đã có lúc giảm xuống tận mức 9.20USD/thùng, nhưng rồi sau đó lại bật dậy mạnh mẽ. Chuyện giá dầu tăng giảm cũng phải nên coi đó là bình thường. Vấn đề là chúng ta phải có thái độ tích cực và cách ứng xử chuyên nghiệp thế nào với việc giá dầu thay đổi để chủ động thích ứng với tất cả các kịch bản giá dầu. Tất nhiên, cũng có một số nguyên nhân khác nữa, mà trong đó không thể không nhắc đến những khó khăn từ chính nội tại của PVEP.

Có thể nói, năm 2015 thực sự là một năm đầy gian nan, thử thách. Thậm chí, có những lúc chúng tôi đã nghĩ đến việc phải đóng bớt một số mỏ đang khai thác hoặc phải bán đi một số dự án. Nhưng điều gì xảy ra nếu như PVEP phải đóng mỏ? Dầu khí chưa khai thác thì vẫn còn đấy, nhưng nếu không có dầu cho Dung Quất; không có khí cho các nhà máy điện, cho các nhà máy sản xuất phân đạm... thì những hệ lụy xảy ra và hậu quả đi kèm là rất nghiêm trọng.

Cũng phải nói thêm rằng, một trong những nguyên nhân chính khiến PVEP gặp khó khăn như hiện nay là sự bất cập trong chính sách thuế đang áp dụng. Với chính sách thuế hiện nay, nếu giá dầu ở mức trên 70USD/thùng, thì là tạm ổn và chấp nhận được. Nhưng nếu xuống dưới 50, thậm chí là 36USD/thùng như bây giờ thì những bất hợp lý sẽ nảy sinh. Điều này, PVEP cũng đã báo cáo với lãnh đạo Tập đoàn, lãnh đạo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Chính phủ. Sắp tới, sẽ phải có những cuộc bàn thảo kỹ lưỡng về vấn đề này để có những sự điều chỉnh cơ chế tài chính phù hợp với tình hình thực tế cho các công ty làm trong lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí.

PVEP là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, là công cụ đắc lực cho việc quản lý và khai thác tài nquyên quốc gia. Khi thuận lợi, được đồng lãi nào đều nộp 100% cho Nhà nước. Vậy bây giờ khi khó khăn thì Nhà nước cũng phải xắn tay áo vào để tháo gỡ những khó khăn, cũng như hỗ trợ tích cực để những công ty làm trong lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí như PVEP có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này.

PV: Đầu năm ông có nói đến việc phải “đào giếng trước khi chết khát” và mỗi cá nhân phải “tự tái cấu trúc lại chính bản thân mình”. Ông có thể nói rõ hơn quan điểm này được không?

Tổng giám đốc Ngô Hữu Hải: Trong lịch sử phát triển của ngành Dầu khí, các thế hệ đàn anh trước đây của chúng ta đã vượt qua biết bao khó khăn, gian khổ và đã nhiều lần đối mặt thách thức vì giá dầu suy giảm, nhưng PVN đã vượt qua và phát triển như ngày nay. Mà trong những bộn bề khó khăn, thách thức bao giờ cũng nhìn ra cơ hội và phải chuẩn bị sẵn sàng, “trong cái khó, ló cái khôn” để khi có cơ hội đến là nắm bắt được ngay. Đó chính là “phải đào giếng trước khi chết khát”.

Để vượt khó thành công thì điều kiện cần chính là những nỗ lực tự thân của PVEP, phải chủ động tự tìm kiếm những giải pháp để cứu mình trước, tuy nhiên không thể thiếu được điều kiện đủ, đồng thời cũng là điều kiện tiên quyết, đó là sự ủng hộ, hà hơi tiếp sức của PVN cho PVEP bằng những giải pháp cụ thể, hiệu quả, mang tính đột phá, phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn.

Chúng tôi thực sự chạnh lòng khi bắt buộc phải thực hiện những biện pháp thắt lưng buộc bụng, làm ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động, bởi theo tôi, biện pháp giảm lương của người lao động không phải là một giải pháp cơ bản mà vấn đề là phải biết tằn tiện chi tiêu, hợp lý hóa sản xuất. Sắp tới PVEP sẽ khẩn trương tự đào giếng cứu mình bằng một loạt các nhóm giải pháp đồng bộ trong điều hành sản xuất như đảm bảo an toàn tuyệt đối trên mọi lĩnh vực hoạt động, các công trình dầu khí, giảm thiểu thời gian ngừng thi công. Xây dựng các kịch bản đầu tư cho lĩnh vực tìm kiếm thăm dò, phát triển mỏ tương ứng với từng kịch bản giá dầu trong năm và các năm để kịp thời ứng phó triển khai. Đảm bảo hiệu quả kinh tế của PVEP trong mọi quyết định triển khai, trong phạm vi tổng mức đầu tư được duyệt.

Tuân thủ tuyệt đối và kiện toàn theo hướng tối ưu hơn nữa các quy trình quy định về quản lý đầu tư, quản lý dự án trong triển khai. Đặc biệt, PVEP sẽ có đề xuất cụ thể trong giải pháp điều hành triển khai các mỏ nhỏ, tận thu tiềm năng dầu khí, đảm bảo khả thi, thu hồi tối đa tài nguyên và với nguyên tắc tối thượng là đảm bảo hiệu quả kinh tế cho cả Chính phủ/Tập đoàn và Nhà đầu tư PVEP.

Đồng thời, quyết liệt thực hiện các giải pháp về quản lý tài chính; nâng cao năng lực quản lý, quản trị doanh nghiệp; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất.

Để những giải pháp nói trên đạt hiệu quả như mong muốn, PVEP sẽ phải tái cấu trúc lại hệ thống của mình. Trong đợt giá dầu giảm sâu vừa qua, số nhân lực bị sa thải trong ngành dầu khí trên thế giới lên đến con số hàng trăm ngàn, nhưng quan điểm của lãnh đạo PVEP là không để một người nào phải mất việc, nhưng bắt buộc sẽ phải sắp xếp lại. Giá dầu thấp là cơ hội để PVEP nhìn lại mình, tư duy lại chính mình, vì thế hiện nay chúng tôi đang đánh giá lại toàn bộ các mỏ và tiến hành phân loại xếp hạng theo nhiều mức để có những giải pháp phù hợp tương ứng. Với những mỏ hoặc dự án không hiệu quả thì phải tính toán khẩn cấp để giảm thiểu thiệt hại ở mức thấp nhất. Tâm thế của PVEP là luôn chủ động trong mọi tình huống để có thể hành động ngay khi thời cơ thuận lợi đến. Trong đêm đen cũng phải biết thắp lên ngọn lửa.

Việc tái cấu trúc chỉ có thể thành công khi nó được thực hiện bởi những con người đã được tái cấu trúc tư duy của mình, có nghĩa là mỗi một thành viên của PVEP đều phải nhận thức và thấu hiểu hết được những khó khăn hiện tại để có được thái độ và những hành động tích cực, phù hợp hơn. Chúng ta phải thấy rằng, khó khăn này là tạm thời và đừng “thấy sóng cả mà ngã tay chèo”. Đây là lúc mỗi người tự nhìn lại mình, đã làm được gì và tới đây sẽ phải làm gì cho mái nhà chung PVEP.

Như trên tôi đã nói, giá dầu giảm thì có cái hay là để tất cả điểm yếu của chúng tôi bộc lộ hết. Vậy mỗi người hãy tự nhìn nhận điểm yếu của chính mình, để từ đó có biện pháp khắc phục cần thiết.

Không thể vượt qua khó khăn đơn thuần bằng những lời than thân trách phận, bằng cách đổ lỗi cho hoàn cảnh khách quan hay những lời hô khẩu hiệu, mà chỉ có thể bằng những giải pháp cụ thể và hành động quyết liệt. Và hơn ai hết, từng cán bộ lãnh đạo từ cấp tổ trưởng trở lên cũng phải tỏ ra chuyên nghiệp và gương mẫu trong công việc.

Với bản lĩnh và truyền thống vượt khó đã trở thành bản sắc, PVEP luôn đoàn kết và chưa hề lùi bước trước bất cứ một khó khăn nào. Sản lượng có thể năm cao năm thấp, giá dầu có thể lúc giảm lúc tăng, song không thể để niềm tin và khát vọng ở mỗi người suy giảm.

Để PVEP có thể khôi phục và duy trì được vị thế và niềm tự hào vốn có của mình, cần lắm tinh thần hy sinh và sự tận hiến của mỗi người, từ lãnh đạo cao nhất đến những kỹ sư vẫn ngày đêm miệt mài trên những công trình dầu khí, từ biển khơi xa xôi cho đến rừng già Amazon hẻo lánh hay chảo lửa Sahara đầy bão cát.

Cùng với Đảng ủy, Hội đồng Thành viên và Ban Tổng giám đốc PVEP, chúng tôi đã kêu gọi tất cả người lao động cùng đồng lòng vượt khó, đồng thuận tầm nhìn để cùng chung đích đến. Để các thế hệ mai sau sẽ kể lại rằng, khi phải đối mặt với những khó khăn, thử thách vô cùng lớn lao, chúng ta, thế hệ đang làm chủ PVEP ngày hôm nay không hề nản lòng lùi bước, mà đã xiết chặt tay nhau vượt qua với ngọn lửa luôn bừng cháy của những con người dầu khí.

Ngoài ra, không thể không nhắc đến sự đồng hành và hợp tác hiệu quả của các đơn vị dịch vụ dầu khí trong việc triển khai các dự án của PVEP. Trong từng thùng dầu mà PVEP khai thác có sự đóng góp rất lớn của các nhà thầu dịch vụ và ngược lại, mỗi thùng dầu của PVEP cũng đã và đang được chia sẻ cho họ. Trong giai đoạn khó khăn này, tất cả chúng ta phải dìu nhau một cách thực sự chân thành.

Nhân dịp năm mới 2016 đang đến, cho phép tôi gửi tới các đồng chí lãnh đạo PVN, các đối tác và các nhà thầu dịch vụ, cùng toàn thể người lao động dầu khí và gia đình một năm mới luôn tràn đầy sức khỏe, hạnh phúc, thành công. Chúc cho bản lĩnh của người dầu khí luôn được giữ vững để ngành Dầu khí vượt qua khó khăn trước mắt, xứng đáng với vị thế là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Chúc cho Báo Năng lượng Mới luôn phát triển về chất lượng, thực sự là người bạn tinh thần để luôn đồng hành cùng mọi hoạt động và phản ánh kịp thời về những nỗ lực mới của các đơn vị của ngành Dầu khí, trong đó có PVEP.

PV: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi thú vị này!

Như Thổ

Số Xuân 2016