Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch: Mảnh ghép chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Từ cánh đồng lau sậy đến trung tâm năng lượng kiểu mẫu

Cách TP HCM chưa đến 40 km, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch tọa lạc tại tỉnh Đồng Nai - nơi từng là vùng đất trũng, hoang sơ ven sông Đồng Nai. Hai thập kỷ trước, ít ai có thể hình dung rằng vùng đất này sẽ trở thành một trong những trung tâm năng lượng lớn nhất cả nước.

Được phát triển theo quy hoạch năng lượng quốc gia, các nhà máy điện Nhơn Trạch lần lượt ra đời. Nhơn Trạch 1 vận hành từ năm 2009 với công suất khoảng 450 MW, sử dụng khí thiên nhiên từ bể Nam Côn Sơn. Nhơn Trạch 2 tiếp nối vào năm 2011, với tổng công suất lên tới 750 MW. Nhơn Trạch 3 và 4 là bước tiến đột phá khi tiên phong sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu, mỗi nhà máy có công suất khoảng 750 MW, là những nhà máy điện LNG đầu tiên tại Việt Nam.

Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch với sự hiện diện của 4 nhà máy điện: Nhơn Trạch 1, 2, 3 và 4

Với tổng công suất thiết kế hơn 2.700 MW, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch hiện cung cấp khoảng 5-6% sản lượng điện toàn quốc, chiếm hơn 10% công suất nguồn khu vực phía Nam. Đây không chỉ là “đầu tàu” trong cung ứng điện năng mà còn là biểu tượng cho sự kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Một trong những yếu tố then chốt làm nên thành công của Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch chính là vị trí địa lý chiến lược. Nằm gần các mỏ khí lớn ngoài khơi, thuận lợi kết nối với hệ thống đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch có khả năng tiếp nhận đồng thời cả nguồn khí nội địa và LNG nhập khẩu qua kho cảng Thị Vải.

Ngoài ra, khu vực Nhơn Trạch sở hữu hệ thống hạ tầng công nghiệp phát triển, nằm gần đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, sân bay quốc tế Long Thành và hệ thống cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải. Nhờ vậy, các hoạt động vận chuyển thiết bị, vật tư và tiêu thụ điện năng diễn ra thuận lợi, giúp giảm chi phí logistics và nâng cao hiệu quả vận hành.

Trung tướng Nguyễn Đình Thuận - Cục trưởng Cục An ninh kinh tế (Bộ Công an) trong chuyến thăm và làm việc tại dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4, đã đánh giá cao vai trò cũng như tầm quan trọng của dự án trong việc bảo đảm an ninh năng lượng khu vực phía Nam. Trung tướng nhấn mạnh, đây là dự án cần được quan tâm toàn diện, đồng thời khẳng định Cục An ninh kinh tế sẽ phối hợp với tỉnh Đồng Nai và các cơ quan liên quan để tháo gỡ các vấn đề còn tồn đọng, bảo đảm tiến độ triển khai dự án.

Trung tướng Nguyễn Đình Thuận trao đổi cùng lãnh đạo Petrovietnam, PV Power tại Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4

Đảm bảo an ninh năng lượng cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

Là trung tâm công nghiệp, kinh tế phát triển mạnh mẽ, nhu cầu sử dụng điện tại TP HCM, Đồng Nai và Tây Ninh luôn ở mức cao. Trong khi đó, nguồn cung nội tại chưa đủ đáp ứng, hệ thống truyền tải từ miền Bắc và miền Trung thường xuyên chịu áp lực quá tải, tiềm ẩn rủi ro mất cân đối cung - cầu.

Sự hiện diện của Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch đã góp phần cân bằng cán cân cung - cầu điện năng, giảm tải cho lưới điện quốc gia và nâng cao độ tin cậy của hệ thống. Đây được xem là vùng lõi trong “bản đồ điện khí” quốc gia, giữ vai trò trọng yếu trong mọi phương án điều độ điện năng khu vực phía Nam.

Đặc biệt, với sự ra đời của Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4, lần đầu tiên Việt Nam chính thức vận hành hệ thống điện khí LNG nhập khẩu - một giải pháp quan trọng trong bối cảnh nguồn khí nội địa ngày càng suy giảm. Dự án góp phần hiện thực hóa chủ trương đa dạng hóa nguồn năng lượng, nâng cao khả năng dự phòng và linh hoạt vận hành hệ thống điện, đặc biệt là trong mùa khô hoặc khi có sự cố lưới truyền tải.

Bên cạnh đó, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch còn đóng vai trò như một mắt xích thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng. Trong quá trình xây dựng và vận hành, dự án đã tạo việc làm ổn định cho hàng ngàn lao động địa phương. Nhiều ngành nghề như dịch vụ, hậu cần kỹ thuật, xây lắp, bảo trì... cũng phát triển nhờ chuỗi cung ứng xoay quanh cụm điện lực này.

Đặc biệt, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch là nơi chuyển giao công nghệ hiện đại từ các tập đoàn quốc tế, điển hình như công nghệ tuabin khí chu trình hỗn hợp (CCGT), hệ thống điều khiển trung tâm DCS, và gần đây là hệ thống tiếp nhận, hóa hơi LNG. Việc làm chủ kỹ thuật vận hành điện khí LNG đánh dấu một bước ngoặt quan trọng của ngành năng lượng Việt Nam, mở ra cơ hội lớn trong việc giảm phát thải, nâng cao hiệu suất và tiếp cận các tiêu chuẩn môi trường toàn cầu.

Nhà máy điện Nhơn Trạch 4 hòa lưới điện quốc gia trong tháng 6/2025

Chuỗi giá trị khép kín khí - điện: Mảnh ghép hoàn chỉnh

Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch không chỉ đóng vai trò sản xuất điện năng, mà còn là nút liên kết trọng yếu trong chuỗi giá trị khí/LNG - điện của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam). Chuỗi giá trị này bao gồm các khâu: khai thác, nhập khẩu - xử lý - vận chuyển - phân phối khí - phát điện, hình thành một hệ sinh thái năng lượng đồng bộ và có tính tích hợp cao.

Ở đầu chuỗi, Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) giữ vai trò chủ đạo trong việc thu gom khí từ các mỏ lớn như Lan Tây - Lan Đỏ (bể Nam Côn Sơn) hay từ các nguồn LNG nhập khẩu qua kho cảng Thị Vải. Sau khi được xử lý, khí được vận chuyển bằng hệ thống đường ống áp lực cao đến Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch - nơi Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) đảm nhiệm vận hành các nhà máy điện khí chu trình hỗn hợp.

Bên cạnh hai trụ cột chính, nhiều đơn vị thành viên khác của Petrovietnam cũng tham gia sâu vào quá trình vận hành chuỗi giá trị. Trong đó, Tổng công ty Tư vấn Thiết kế Dầu khí (PVE) đảm nhiệm công tác tư vấn thiết kế, khảo sát kỹ thuật nhà máy và hệ thống khí. Tổng công ty Bảo dưỡng - Sửa chữa Công trình Dầu khí (PVMR) tham gia bảo trì, bảo dưỡng, đảm bảo vận hành tin cậy các nhà máy điện…

Cấu trúc chuỗi khép kín giúp Petrovietnam tối ưu hiệu quả đầu tư, nâng cao nội lực kỹ thuật, đảm bảo sự đồng bộ trong điều hành, đồng thời giảm phụ thuộc vào các nhà thầu nước ngoài. Với vai trò trung tâm tiếp nhận khí và phát điện, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch là mắt xích chiến lược kết nối chuỗi giá trị đó vào quá trình vận hành thực tiễn.

Không chỉ tích hợp nhiều công nghệ hiện đại, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch còn hướng đến "năng lượng xanh"

Mô hình tổ hợp năng lượng kiểu mẫu: Hướng tới trung tâm LNG quốc gia

Trung tâm Nhơn Trạch được xem như mô hình tổ hợp năng lượng kiểu mẫu đầu tiên của Petrovietnam, kết hợp giữa điện khí truyền thống và điện khí LNG nhập khẩu. Việc đồng thời vận hành các nhà máy chạy khí nội địa (Nhơn Trạch 1, 2) và khí hóa lỏng LNG (Nhơn Trạch 3, 4) giúp nơi đây trở thành “phòng thí nghiệm” cho quá trình chuyển đổi năng lượng của Petrovietnam nói riêng và cả nước nói chung.

Đây là nơi đầu tiên triển khai loạt công nghệ tiên tiến: Hệ thống tiếp nhận LNG hóa hơi từ kho cảng Thị Vải, lần đầu tiên vận hành ở quy mô quốc gia; tuabin khí thế hệ F+ do các tập đoàn quốc tế cung cấp (Siemens, GE...), có hiệu suất phát điện cao, lượng phát thải thấp; chu trình hỗn hợp CCGT tích hợp điều khiển thông minh, giúp tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải CO₂.

Không chỉ là dự án tiên phong về công nghệ, mô hình này còn được Petrovietnam định hướng trở thành tổ hợp năng lượng đa chức năng trong tương lai, gồm: phát điện, lưu trữ năng lượng, sản xuất hydrogen xanh và cung cấp khí cho các ngành công nghiệp lân cận. Cùng với hệ thống hạ tầng LNG đang hoàn thiện, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm LNG - điện cấp quốc gia, đóng vai trò dẫn dắt sự phát triển của thị trường điện khí trong 10-20 năm tới.

Tổng Giám đốc Petrovietnam Lê Ngọc Sơn trong chuyến làm việc tại dự án đã nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4 trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đặc biệt, đây cũng là một trong những dự án/công trình trọng điểm chào mừng 50 năm thành lập Petrovietnam. Tổng Giám đốc Petrovietnam đánh giá cao nỗ lực của các bên liên quan, đặc biệt là PV GAS trong việc hoàn thành các đầu mục công việc liên quan đến cấp LNG cho dự án.

Tổng Giám đốc Petrovietnam Lê Ngọc Sơn kiểm tra tiến độ dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4

Chuyển động hướng tới tương lai bền vững

Trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch tiếp tục được xác định là điểm nhấn trong phát triển điện khí LNG. Giai đoạn tiếp theo sẽ tập trung mở rộng nhà máy, đầu tư các module vận hành thông minh, tăng hiệu suất và tích hợp số hóa, hướng tới xây dựng một trung tâm năng lượng kiểu mẫu đạt chuẩn quốc tế.

Đồng thời, việc đầu tư hệ thống hạ tầng LNG bao gồm kho cảng Thị Vải, tuyến ống dẫn LNG đến các nhà máy điện cũng đang được đẩy mạnh. PV GAS và PV Power đã sẵn sàng cho các giai đoạn nâng cấp công suất, đa dạng hóa nguồn cung và tạo sức bật dài hạn cho thị trường điện khí.

Không dừng ở đó, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch cũng sẽ đóng vai trò tiên phong trong quá trình khử carbon của ngành năng lượng Việt Nam. Với nguồn phát điện linh hoạt, ít phát thải CO₂ hơn than và dầu, điện khí/LNG là bước đệm chiến lược để tiến tới phát triển hydrogen xanh, điện gió ngoài khơi và các giải pháp lưu trữ điện tiên tiến.

Trải qua hơn hai thập kỷ hình thành và phát triển, Trung tâm Điện lực Nhơn Trạch đã khẳng định vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và hiện thực hóa chiến lược phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam.

Nhơn Trạch 1, 2 đã đặt nền móng. Nhơn Trạch 3, 4 đang mở ra kỷ nguyên điện khí LNG hiện đại. Và xa hơn, từ Nhơn Trạch - nơi giao hòa giữa nguồn khí thiên nhiên và trí tuệ con người, một hệ sinh thái năng lượng mới đang hình thành bền vững, thông minh và sẵn sàng cho những chuyển động lớn trong tương lai.

Nguyễn Hiển