Tự hào theo dấu chân "Người đi tìm lửa"

Phóng viên Anh Nguyễn -TTXVN trên chân đế giàn xử lý trung tâm của siêu dự án Lô B-Ô Môn

Bám biển khoan dầu, bảo vệ chủ quyền quốc gia

Nếu không được trực tiếp chứng kiến hoạt động khai thác trên giàn khoan dầu khí giữa trùng khơi, chắc khó ai có thể hình dung được sự hy sinh thầm lặng của nhiều thế hệ người lao động dầu khí ngày đêm bám biển khoan dầu. Thực tế, để có những thùng dầu cho đất nước, những người lao động phải lênh đênh giữa biển khơi, phải làm việc trong môi trường khắc nghiệt nhất với nắng rát, mưa sa, tiếng ồn đinh tai nhức óc, mùi dung dịch hóa chất khoan nồng nặc, nguy cơ nhiễm phóng xạ, tai nạn lao động rình rập. Tuy nhiên, vượt lên mọi khó khăn thử thách, người lao động dầu khí đã viết nên những trang sử tự hào.

Kể từ khi tấn dầu thô đầu tiên được khai thác vào năm 1986, tính đến nay, ngành dầu khí Việt Nam đã khai thác khoảng 460 triệu tấn dầu trong nước và khoảng 180 tỉ m3 khí; đóng góp 28-30% tổng thu ngân sách Nhà nước trong giai đoạn đầu và khoảng 9-9,5% tổng thu ngân sách giai đoạn hiện nay, khi quy mô nền kinh tế đã mở rộng hơn rất nhiều. Đặc biệt, với hoạt động bao phủ hầu hết thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam, sự hiện diện các giàn khoan dầu khí trên biển với ngọn đuốc luôn rực sáng và lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới còn là các “chốt tiền tiêu” quan trọng bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia.

Sức bật công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Chỉ hơn 20 năm về trước, mỗi lần về Cà Mau là mỗi lần những phóng viên như chúng tôi đều rất ngại bởi không chỉ phải ngồi nguyên ngày trên ôtô từ TP Hồ Chí Minh, lắc mình theo những cung đường vừa hẹp, vừa xóc mà còn là đến một nơi hầu như là sình lầy, kém phát triển, điện đóm phập phù. Tại thời điểm đó, Cà Mau luôn nằm trong danh sách tỉnh nghèo nhất cả nước với GDP năm 2006 chỉ đạt 200 tỉ đồng, trong đó nông nghiệp chiếm tới 80% cơ cấu kinh tế. Kể từ khi dự án trọng điểm quốc gia Khí - Điện - Đạm Cà Mau do Petrovietnam làm chủ đầu tư được triển khai xây dựng tại huyện U Minh, tỉnh Cà Mau vào năm 2004 với 3 dự án thành phần (đường ống dẫn khí PM3-Cà Mau; Nhà máy Điện khí Cà Mau 1&2; Nhà máy Đạm Cà Mau), vùng sình lầy “nước đen” Cà Mau xưa kia đã được “thay da đổi thịt” kỳ diệu. Đến nay, tổ hợp Khí - Điện - Đạm Cà Mau thực sự là động lực kinh tế quan trọng, đóng góp trên 40% nguồn thu ngân sách địa phương, tạo trên 30% việc làm cho lao động địa phương.

Không chỉ ghi dấu ấn với cụm Khí - Điện - Đạm Cà Mau, với 5 hệ thống đường ống dẫn khí lớn, Petrovietnam hằng năm còn cung cấp gần 9-11 tỉ m3 khí cho sản xuất 35% sản lượng điện quốc gia, 70% sản lượng đạm và 70-80% lượng khí cho các hộ tiêu thụ dân dụng của cả nước. Petrovietnam cũng là doanh nghiệp sản xuất điện lớn thứ hai, cung cấp khoảng 15% tổng sản lượng điện cho hệ thống, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Đối với nhiệm vụ bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, hai nhà máy Đạm Cà Mau và Đạm Phú Mỹ của Petrovietnam đáp ứng khoảng 70% nhu cầu phân bón cho sản xuất nông nghiệp trong nước, góp phần chấm dứt tình trạng phụ thuộc vào phân bón nhập khẩu.

Nền móng cho công nghiệp hóa dầu tại Việt Nam

Tháng 12-2008, lần đầu tiên được theo đoàn công tác của Chính phủ về huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra tiến độ hoàn thành Dự án Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất - NMLD đầu tiên của Việt Nam, được lên tháp cracking dầu khí cao tới 80m so với mặt biển, những phóng viên ngành năng lượng như chúng tôi thật tự hào vì công sức của biết bao thế hệ người dầu khí đã “đơm hoa kết trái”.

Vượt qua rất nhiều khó khăn, thử thách liên quan đến thiết kế kỹ thuật, điều kiện tự nhiên, nguồn nhân lực, đặc biệt là tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008-2009 đến thị trường và chi phí thiết bị, nhân công, sau 4 năm liên tục triển khai, tháng 2-2009, Dự án NMLD Dung Quất đã đi vào vận hành thương mại và cho ra những sản phẩm đầu tiên. Ngày 6-1-2011, nhà máy chính thức được khánh thành, đặt nền móng cho ngành công nghiệp lọc hóa dầu của Việt Nam, góp phần chế biến và gia tăng giá trị dầu thô khai thác trong nước, giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn xăng dầu từ nước ngoài, từng bước bảo đảm an ninh năng lượng. Đồng thời, nhà máy còn thúc đẩy sự phát triển các ngành kinh tế - công nghiệp trong nước như thiết kế, xây dựng, cơ khí, chế tạo và lắp ráp, thép, điện tử, vận tải, đóng tàu, hóa dầu, hóa chất, dịch vụ..., tạo động lực phát triển quan trọng cho tỉnh Quảng Ngãi và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Đến nay, NMLD Dung Quất đã đáp ứng hơn 30% nhu cầu xăng dầu trong nước, đặc biệt là nhiên liệu đặc chủng cho quốc phòng, cho quân đội, góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc phòng của đất nước. Mới nhất, ngày 4-6-2025, nhà máy đã xuất bán thành công nhiên liệu hàng không bền vững (SAF - Sustainable Aviation Fuel), đánh dấu bước tiến mới trong hành trình nghiên cứu, phát triển các sản phẩm năng lượng xanh và bền vững.

Nhà báo Anh Nguyễn và các phóng viên ngành công nghiệp năng lượng trên giàn khoan mỏ Chim Sáo tháng 11-2017

Bước chuyển mình chiến lược trong kỷ nguyên mới

Ngày 9-4-2025, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam chính thức chuyển định danh thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), đánh dấu bước chuyển mình mang tính chiến lược trong bối cảnh toàn cầu đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng. Định danh mới thể hiện sự kế thừa từ lĩnh vực dầu khí truyền thống, đồng thời mở rộng sang các ngành công nghiệp và năng lượng khác - từ năng lượng hóa thạch đến năng lượng tái tạo, năng lượng mới, và hiện nay là điện hạt nhân. Đây là minh chứng cho sự tin tưởng của Đảng và Nhà nước khi giao cho Petrovietnam vai trò dẫn dắt các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp - năng lượng quốc gia, đồng thời khẳng định vị thế là trụ cột trong bảo đảm an ninh năng lượng đất nước.

Cùng với định danh mới và với hướng phát triển dựa trên 3 trụ cột chiến lược: Năng lượng, công nghiệp và dịch vụ, hy vọng trong tương lai rất gần, những phóng viên chúng tôi lại tiếp tục được chứng kiến tinh thần tiên phong, vượt mọi khó khăn, vươn mình mạnh mẽ, tràn đầy nhiệt huyết, sáng tạo không ngừng của “những người đi tìm lửa”.

Anh Nguyễn