Vài nét về thị trường hoán cải tàu năm 2011-2012

Vì tính hiệu quả của việc sử dụng FSO/FPSO nên trong tương lai FSO/FPSO còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa trên thế giới và trong khu vực để phục vụ khai thác mỏ có trữ lượng nhỏ, tương tự như các mỏ dầu, khí của Việt Nam. Tiếp tục nhận định thị trường FPSO là một thị trường hấp dẫn, chúng tôi xin tổng hợp một số thông tin quan trọng liên quan đến thị trường này trong năm 2011 và 2012 như sau:

Trong khu vực Đông Nam châu Á, FSO/FPSO (Floating Storage & Offloading – kho nổi chứa dầu khí/Floating Production Storage & Offloading – dịch vụ kho nổi chứa xử lý và xuất dầu thô) được sử dụng rộng rãi ở các nước như: Thái Lan, Malaysia, Brunei… Hầu hết tại các mỏ dầu họ sử dụng tàu FSO/FPSO dùng để thu gom các sản phẩm khai thác, xử lý và tàng trữ; trừ các mỏ có trữ lượng lớn chủ đầu tư là nước sở tại.

Nhìn chung, năm 2011, thị trường tàu nổi sản xuất và chứa dầu thô (FPS) kết thúc một cách tương đối trầm lắng chỉ với 2 đơn đặt hàng mới, 1 tàu FPSO và 1 tàu FSRU trong thời điểm quý IV. Số lượng tàu FPS được triển khai giảm so với năm 2010; tuy nhiên sự giảm sút này là do sự tăng đột biến của các dự án FSO được triển khai hơn là do sự suy thoái của thị trường nói chung. Thực tế là số lượng tàu được triển khai lại năm 2011 khá lớn với tổng số 13 tàu, nhiều hơn 3 tàu so với năm 2010.

Theo báo cáo của IHS Petrodata, dự kiến năm 2012, số lượng tàu FPS sẽ tăng nhiều hơn so với năm 2011 – một năm của sự sụt giảm về số lượng. Năm 2011, dù trầm lắng nhưng được đánh giá là một năm tương đối ổn định đối với thị trường này. So với mức tăng đột biến về số lượng hợp đồng mới là 16 trong năm 2010, thì năm 2011 con số này chỉ giảm nhẹ xuống còn 14. Tuy nhiên, các hợp đồng này là tiền đề cho sự phát triển của năm 2012 mà các nhà khai thác mỏ sẽ phải triển khai một vài dự án cần hệ thống sản xuất dầu nổi. Dự kiến trong năm 2012, số lượng hợp đồng được ký kết có thể đạt mức 25 hợp đồng – mức cao nhất trong năm 2005. Năm 2012 được dự kiến là một năm năng động của thị trường FPS.

Năm 2012 hứa hẹn là một năm tăng trưởng về số lượng các hợp đồng trúng thầu có thể đạt được vào ngay quý I, ví dụ như: Dự án tàu FPSO Western Isles của KNOC và một số dự án của Petrobras. Theo nhu cầu về các FPSO tại các khu vực, nhu cầu tại thị trường Nam Mỹ sẽ cao hơn thị trường ở khu vực châu Á và các nước Đông Nam Á được coi là thị trường tiềm năng nhất. Tuy nhiên, phần lớn các nhu cầu đó sẽ có thể điều chỉnh vì Petrobras và một số nhà khai thác mỏ năng động khác trong khu vực đang bắt đầu hoàn thiện kế hoạch khai thác.

Cụ thể là vùng Đông Nam Á có triển vọng cao về số lượng các dự án FPSO và Malaysia nói riêng thì đang chiếm một nhu cầu khá lớn. Petronas đang tiến hành ráo riết để tăng sản lượng dầu và khí lên vì vậy có thể trong năm nay số lượng dự án có thể đạt tới 3-4 dự án sẽ được thỏa thuận.

Đối với thị trường FSO (Floating Storage Offloading): Quý IV/2011 đã kết thúc khá trầm lặng. Không có một đơn đặt hàng nào mới dành cho FSO. Tuy nhiên, một tàu sẽ được đưa vào khai thác trong khu vực châu Á Thái Bình Dương, đó là tàu FSO Sepat bắt đầu hoạt động tại Malaysia. Vài tàu mới nữa sẽ bắt đầu khai thác vào khoảng quý II/2012. Tuy nhiên, kế hoạch bàn giao tàu cho cả năm chỉ có 5 tàu.

Theo dự đoán của Công ty Fearly Offshore, năm 2012 sẽ là một năm năng động của thị trường cho thuê tàu FPSO, dù có nhiều yếu tố khó khăn tác động như sau:

- Tình hình kinh tế thế giới chưa ra khỏi khủng hoảng với những tranh luận xung quanh việc lên xuống của giá dầu. Nếu giá dầu bị sụt giảm đáng kể, thì lập tức nhu cầu tàu FPSO cũng sẽ giảm theo, đặc biệt là đối với các nhà khai thác mỏ nhỏ và những mỏ cận biên. Tuy nhiên, người ta hy vọng thị trường không chững lại như tình trạng năm 2009 sau khủng hoảng tài chính. Các dự án tiềm năng là những dự án FPSO chất lượng được triển khai bởi các dự án chính có tương lai dài hạn trên thị trường.

- Về phía các nhà thầu, tình hình thị trường tài chính còn nhiều bất ổn đã làm thay đổi suy nghĩ của họ cũng như khả năng chấp nhận rủi ro với nguồn vốn bỏ ra để thực hiện các dự án này. Các nhà thầu ngày càng trở nên thận trọng hơn với đồng vốn của mình. Đồng thời, họ cũng tìm hiểu các hình thức hợp đồng khác nhau để thu hút các nguồn vốn đầu tư và chia sẻ các rủi ro trong việc cung cấp tàu FPSO và phát triển mỏ, ví dụ gần đây nhất là hợp đồng giữa Petrofac và Itacha tại vùng biển Bắc. Tuy nhiên, đây có thể là một dấu hiệu tốt cho sự sát nhập và tạo một thị trường với các nhà thầu có chất lượng và đồng thời mở rộng khả năng của nhà thầu trong thời gian ngắn, cũng như đáp ứng được các nhu cầu FPSO trong những năm tới.

- Thị trường vận tải đường biển vẫn còn ảm đạm và có thể vẫn còn tiếp tục như vậy trong một vài năm nữa. Tình hình này sẽ tạo lợi ích thị trường tàu FPSO vì có nhiều cơ hội tiếp cận tới các cơ hội hoán cải trọng tải tàu với giá thành tốt hơn. Các bãi đóng tàu mới được xây dựng sẽ đối mặt với sự sụt giảm các đơn đặt hàng và sẽ chuyển nguồn lực sang phục vụ các hoạt động ngoài khơi; chuẩn bị tốt hơn để thực hiện các dự án FPSO trong bãi đóng tàu thậm chí còn sẵn sàng tham gia tài chính cho các dự án mới. Thị trường còn mở ra cơ hội mới cho việc đóng các thân tàu FPSO của những xưởng đóng tàu hàng đầu khi số lượng của các dự án FPSO dài hạn (yêu cầu sản xuất vỏ tàu) ngày càng tăng.

Chứng kiến những thay đổi chính trong cách quản lý của các nhà cung cấp FPSO lớn nhất trong năm 2011, chúng ta hy vọng rằng, năm nay thị trường cho thuê FPSO sẽ lấy lại được sự tự tin và sẽ xây dựng được một nền tảng cơ bản cho một mô hình kinh doanh mạnh mẽ hơn. Mô hình này sẽ hấp dẫn hơn sự quan tâm và nguồn tài chính từ các nhà tài trợ, tạo điều kiện cho các nhà thầu có thể phát triển và đáp ứng được nhu cầu cao của thị trường này trong những năm tiếp theo.

Hà Chung (PVFC)