65 năm quan hệ Việt - Nga và hợp tác chiến lược trong công nghiệp Dầu khí

Năng lượng Mới số 395

Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam ghi nhớ mãi chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xôviết ngày 23/7/1959. Trong chuyến thăm Liên Xô, khi tới Khu công nghiệp Dầu khí  Bacu thuộc nước Cộng hòa Azerbaijan, với tầm nhìn chiến lược Bác Hồ đã nói: “Sau khi Việt Nam kháng chiến thắng lợi, Liên Xô nói chung, Azerbaijan nói riêng phải sẽ giúp đỡ Việt Nam khai thác và chế biến dầu khí, xây dựng được những khu công nghiệp dầu khí mạnh như Bacu”. Từ ước nguyện lớn lao đó, những năm đầu của thập niên 60 của thế kỷ trước, Chính phủ Liên Xô đã cử hàng trăm chuyên gia dầu khí sang giúp Việt Nam tìm kiếm thăm dò dầu khí. Các chuyên gia Liên Xô và Việt Nam đã thu nổ địa chấn, xử lý và minh giải hàng nghìn kilômét tuyến địa chấn, khoan nhiều giếng tìm kiếm, thăm dò trên đất liền và khu vực biển nông. Kết quả đã phát hiện ra mỏ khí Tiền Hải - Thái Bình. Từ năm 1982 mỏ khí Tiền Hải đã được khai thác để cung cấp khí cho Nhà máy Điện Thái Bình góp phần giảm bớt khó khăn trong thời kỳ Việt Nam đang thiếu điện nghiêm trọng. Cho tới nay mỏ khí này vẫn được tiếp tục khai thác để phục vụ cho ngành công nghiệp địa phương Thái Bình như sản xuất gốm, sứ, thủy tinh, vật liệu xây dựng v.v…

Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Nguyễn Xuân Sơn và Thứ trưởng Bộ Năng lượng Liên bang Nga I.P. Sentiurin tháng 11/2014

Hàng ngàn chuyên gia Nga vẫn giữ những kỷ niệm sâu sắc về Việt Nam. Cả những chuyên gia Việt Nam cũng hết sức xúc động khi hồi tưởng về những năm tháng không thể nào quên tại Liên bang
Xôviết và nước Nga tươi đẹp, về những công việc chung với muôn vàn gian khó nhưng tràn đầy nhiệt huyết cùng những cán bộ dầu khí Nga, trong trái tim họ là tình cảm hữu nghị bạn bè thân thiết. Tình hữu nghị nhân dân hai nước không chỉ truyền từ thế hệ trước qua thế hệ sau mà còn truyền lại cho thế hệ tương lai.

Liên doanh Vietsovpetro là dấu ấn đậm nét của mối quan hệ Việt - Nga với trên 8.000 cán bộ khoa học, kỹ thuật (trong đó có hơn 500 người Nga) có trình độ chuyên môn cao, đủ năng lực đảm đương toàn bộ khâu tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí. Đây là chất xám vô giá của cả ngành Dầu khí Việt Nam. Một trong những thành tựu quan trọng của Vietsovpetro là công tác đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ và công nhân Dầu khí Việt Nam. Chính từ  đây đã xây dựng nên đội ngũ cán bộ có trình độ kỹ thuật đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển sự nghiệp của toàn Ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam. Vietsovpetro vinh dự được Đảng và Nhà nước Việt Nam 2 lần phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh và Huân chương Sao Vàng.

 Không chỉ dừng lại ở việc khai thác dầu trên thềm lục địa Việt Nam, liên doanh dầu khí giữa hai nước đã mở rộng sang cả khu vực phía bắc nước Nga. Tại Liên bang Nga, Công ty Rusvietpetro được thành lập năm 2008 với sự tham gia của Zarubezneft (51%) và Tập đoàn Dầu khí (Petrovietnam) (49%) đang thực hiện các hoạt động thăm dò, phát triển khai thác tại 13 mỏ dầu thuộc 4 lô tại Khu tự trị Nhenhexky - Liên bang Nga. Chỉ sau 2 năm quyết liệt triển khai dự án, bất chấp những khó khăn về điều kiện thời tiết khắc nghiệt, điều kiện thi công công trình tại Nhenhetxky, tập thể cán bộ, công nhân viên của hai phía tham gia trong Công ty Liên doanh Rusvietpetro đã quyết tâm phấn đấu và nỗ lực vượt bậc để có dòng dầu công nghiệp đầu tiên vào tháng 9/2010. Tới cuối năm 2012 Rusvietpetro đã đưa vào khai thác 3 mỏ có trữ lượng lớn nhất là Bắc Khosedaiu, Visovoi và Tây Khosedaiu trong số 13 mỏ và hiện đang triển khai các công việc cần thiết để đưa các mỏ còn lại vào khai thác.

Với quan hệ hữu nghị, truyền thống lâu đời giữa hai dân tộc anh em Việt - Nga, cùng sự hợp tác có hiệu quả với các đối tác Nga trong lĩnh vực dầu khí nhiều năm qua tại Việt Nam, Petrovietnam thực sự mong muốn và quyết tâm mở rộng các hoạt động của mình tại Liên bang Nga, nơi được xác định là địa bàn chiến lược và ưu tiên số 1.

Lễ ký kết Hiệp định hợp tác về thăm dò và khai thác dầu khí trên thềm lục địa phía Nam Việt Nam tại Điện Kremli tháng 7/1980

Gazprom là công ty khí lớn nhất Liên bang Nga đã có mặt ở Việt Nam gần 15 năm. Hiện nay Gazprom tham gia 9 lô hợp đồng ngoài khơi Việt Nam. Tại Liên bang Nga, Liên doanh Gazpromviet được thành lập năm 2009 với sự tham gia của Gazprom (51%) và Petrovietnam (49%) đã đưa vào khai thác khí và condensate tại mỏ Nagumanov và Bắc Purov. Đây là những bước tiếp theo, những viên gạch kế tiếp để tiếp tục xây dựng và phát triển mối quan hệ truyền thống Việt - Nga hôm nay và mãi mãi về sau.  

Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác giữa Petrovietnam và Gazprom ngày càng mở rộng, từ lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò khai thác dầu khí, hai bên đã thống nhất cùng đầu tư dự án sử dụng khí hóa lỏng làm nhiên liệu cho xe ôtô tại Việt Nam. Hiện chuyên gia của hai bên đang xây dựng đề án, phương án thành lập công ty liên doanh. Hai bên đang trao đổi dự án cung cấp khí LNG từ Viễn đông Nga cho Việt Nam. Đặc biệt Petrovietnam và Gazprom đang đàm phán để Gazprom có thể  tham gia Dự án nâng cấp và mở rộng NMLD Dung Quất và cung cấp dầu thô cho nhà máy.

Bên cạnh Gazprom, Zarubezhneft, công ty dầu khí quốc gia lớn nhất nước Nga Rosneft là nhà điều hành Lô 06-1 và đường ống khí Nam Côn Sơn. Hệ thống đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn là đường ống hai pha dài nhất thế giới, gồm 400km đường ống dưới biển, trên bờ và trạm xử lý khí tại Dinh Cố có vai trò chiến lược đối với nền kinh tế Việt Nam, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Rosneft đang tiếp tục mở rộng hoạt động của mình ngoài khơi Việt Nam.

Trong suốt 65 năm qua, trải qua muôn vàn khó khăn và thử thách, quan hệ hai nước không ngừng được tăng cường và phát triển. Sự giúp đỡ chí tình, to lớn và hiệu quả của nhà nước và nhân dân Liên Xô trước đây, cũng như sự hợp tác của Liên bang Nga ngày nay, Petrovietnam đã xây dựng được hệ thống công nghiệp dầu khí hoàn chỉnh, đồng bộ từ tìm kiếm thăm dò, khai thác, phát triển công nghiệp khí - điện - chế biến và dịch vụ dầu khí, góp phần quan trọng đảm bảo an ninh năng lượng đất nước. Những thành tựu nổi bật của Prtrovietnam ngày hôm nay xuất phát từ những công trình dầu khí đầu tiên hình thành trên quan hệ hợp tác với Liên bang Xôviết trước đây và Liên bang Nga ngày nay. Mối quan hệ này có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước, bảo vệ độc lập dân tộc, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Việt Nam ngày nay.

Nguyễn Xuân Sơn

Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam