Dầu khí Việt Nam - Một thời đại mới của tư duy

Cách đây hơn 10 năm, tôi đã chủ trì Bàn tròn trực tuyến của Báo Vietnamnet về một đề tài đặc biệt: Ngành Dầu khí Việt Nam.

Cuộc bàn tròn này có một số chuyên gia của ngành Dầu khí tham gia. Họ là những người trong những người đầu tiên dựng lên “đế chế” Dầu khí Việt Nam. Tôi để cụm từ đế chế trong ngoặc kép để nói về sức mạnh của ngành công nghiệp này trong mọi nền kinh tế trên thế giới. “Đế chế” bởi nó làm ra hai sức mạnh bất khả xâm phạm: Một, nó là nguồn “năng lượng vua” của tất cả mọi nền công nghiệp. Hai, nó tạo ra sức mạnh đột phá của tư duy bởi chính hệ thống của nó.

Cho đến tận bây giờ, thi thoảng tôi vẫn tự hỏi: Vì sao một nhà thơ, nhà báo hầu như không hiểu gì về dầu khí như tôi lại chủ trì một cuộc bàn tròn của một tờ báo điện tử lớn nhất Việt Nam lúc đó về ngành Dầu khí Việt Nam?

Trước khi bước vào các cuộc bàn tròn trực tuyến của Báo Vietnamnet hồi đó, khác với những người dẫn chương trình, hay những MC..., tôi không chuẩn bị bất cứ một câu hỏi nào trên giấy. Và trong cuộc bàn tròn trực tuyến về Dầu khí Việt Nam cũng vậy. Bởi đối với nội dung cuộc bàn tròn đó, tôi không hỏi về các kỹ thuật tiên tiến trong thăm dò và khai thác dầu của Việt Nam, tôi không hỏi về những khó khăn hay thuận lợi, tôi không tò mò về mức lương các chuyên gia được hưởng, tôi không hỏi về các chuyên gia dầu khí nước ngoài... Điều mà tôi quan tâm nhất, cũng như tôi muốn bạn đọc quan tâm đến nhất, đó là khi chúng ta quyết định xây dựng một “đế chế” dầu mỏ là lúc chúng ta đã bước sang một kỷ nguyên khác của một nền công nghiệp, là lúc tư duy của chúng ta về một nền kinh tế đã bước sang một bước ngoặt lớn. Tư duy này thay đổi chúng ta.

Tôi từng nghe một câu chuyện về lịch sử ngành dầu khí Mỹ. Khi thùng dầu đầu tiên của ngành dầu mỏ Mỹ được đưa lên, một ông trùm dầu hỏa Mỹ đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ thời đó và nói rằng: “Ngài có nhìn thấy gì không thưa Tổng thống? Nước Mỹ vừa bước sang một thế giới mới”.

Và khi thùng dầu đầu tiên “made in Vietnam” được công khai dưới ánh mặt trời, tôi thấy Việt Nam đã bước sang một thế giới mới.

Có thể có một số người nào đó sẽ không đồng tình với cách nhìn của tôi. Vì sao? Vì họ có thể đưa ra số liệu về lượng dầu mỏ chúng ta đã khai thác được và đặc biệt là trữ lượng của nó còn đang chìm khuất đâu đấy trên lãnh thổ của chúng ta. Nhưng số lượng dầu khai thác và trữ lượng của nó mà chúng ta đang thăm dò hay suy đoán không phải là giá trị duy nhất của “đế chế” dầu khí. Một trữ lượng vô cùng quan trọng khác từ ngành Dầu khí là trữ lượng của tư duy. Cho đến lúc này, trong cách nhìn của tôi, ngành Dầu khí của chúng ta đang ở tuổi vị thành niên so với lịch sử nền công nghiệp dầu mỏ thế giới. Đối với một đất nước mà nền công nghiệp vẫn còn rất mới mẻ thì ngành Dầu khí còn mới mẻ hơn nhiều.

Ngành Dầu khí Việt Nam quả thực đang giống như một võ sinh trong lò luyện nhưng cách đi của võ sinh đó cho thấy đó là một đẳng cấp. Các chuyên gia dầu khí Việt Nam thực sự vẫn đang phác thảo tấm bản đồ Dầu khí Việt Nam. Và khi họ dựng xong tấm bản đồ đó thì tấm bản đồ hình chữ S cũng sẽ xuất hiện với một màu sắc và vị thế khác. Tôi là một nhà thơ và tôi hình dung một cách hình tượng là: Có những điểm nhỏ, có những nét vẽ nhỏ trong cuộc thiết lập tấm bản đồ lớn này đã và đang được điểu chỉnh cho chính xác nhất. Đó là lẽ tự nhiên. Đó là con đường phải đi qua. Và đó lại chính là sự trưởng thành và lớn mạnh.

Cách tư duy vội vã và sơ sài của một số người khi chỉ muốn trong một ngày tất cả các mỏ dầu được mở ra đầy ăm ắp như mở các hũ vàng. Tư duy này không chỉ là của những người quá ít hiểu biết về một ngành công nhiệp mà cả những người có kiến thức về kinh tế ở một mức độ nhất định. Mong ước của họ không có gì sai, tuy rằng ngây thơ một cách trong sáng, nhưng họ đã không nhận ra bước ngoặt khổng lồ khi “con cờ dầu khí” được đặt xuống bàn cờ kinh tế đối với một đất nước nông nghiệp lâu đời như Việt Nam. Bước ngoặt này không phải để mỗi ngày chúng ta múc lên được bao nhiêu thùng dầu mà nó bẻ ghi cho con tàu Việt Nam sang một con đường mới với một vị thế mới trong chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, giáo dục, ngoại giao... trước thế giới.

Qua không ít thăng trầm và cả những vấp ngã ở một khúc nào đó trên những bước đi của ngành Dầu khí Việt Nam là những chuyển động lớn về tương lai. Lúc này, tôi lại muốn được chủ trì một cuộc bàn tròn thứ hai về “đế chế” dầu khí của nền kinh tế Việt Nam. Và câu mở đầu của tôi cho cuộc bàn tròn lần này là: Xin chào đón một lịch sử mới của ngành Dầu khí Việt Nam.

Nguyễn Quang Thiều