Kỳ III: Phát nổ đầu tiên trên mỏ Bạch Hổ

Trụ sở đoàn ở Vĩnh Long, sau dời về Cần Thơ. Lúc bấy giờ Tổng cục Dầu khí thuê tàu địa chấn biển hai thân Gemeaux (Giê-mô) của CGG (Pháp) để khảo sát địa chấn biển nông và vùng đồng bằng châu thổ.

Khai thác dầu khí tại mỏ Bạch Hổ

Ngày 16/3/1976, tàu ra khơi để nổ phát đầu tiên trên tuyến địa chấn 04 liên kết cấu tạo Bạch Hổ với đồng bằng. Sáng sớm tinh mơ, trời yên biển lặng, đoàn tàu kỹ thuật, đốc nổi hậu cần, tàu hải quân dẫn đường và bảo vệ rồng rắn xuất phát từ cảng Sài Gòn ra biển. Quá trưa đã đến tọa độ cấu tạo Bạch Hổ, súng hơi bắt đầu nổ phát đầu tiên. Công việc trôi chảy. Biển lặng, mặt nước phẳng lì như trong hồ. Nhưng thuyền trưởng người Pháp thông báo với tôi - trưởng đoàn Việt Nam rằng hãy cẩn thận, sắp có dông tố lớn. Quả thật, đến xế chiều bỗng mây đen ùn ùn kéo đến. Gió giật, mưa mịt mùng, biển gào thét, sóng lớn phủ qua boong, tàu Gemeaux không cập mạn đốc nổi được. Pháo hiệu ghi bằng tiếng Đức, bắn nhầm màu đỏ cấp cứu thành màu xanh bình yên, rồi màu trắng vô sự...

Cuối cùng bắn được pháo hiệu đỏ thì hải quân cũng không thể đến cứu. Tàu phải chạy loanh quanh cắt ngang sóng để tránh, ngược lại nếu tàu đi dọc sóng sẽ bị lật và bị đánh chìm ngay. Mọi người say mềm, nôn mật xanh mật vàng. Ông Nguyễn Đăng Liệu, đội trưởng, cũng say. Ông Đỗ Chí Hiếu, đội phó, say nhiều hơn, đau bụng quá, thuốc gì cũng không khỏi, kêu cứu mãi. Tôi ít say hơn, cầm bộ đàm chạy quanh để liên lạc với bác sĩ hải quân nhưng không được. Tàu đốc nổi cũng đứt neo trôi dạt về phía đảo Phú Quý, không liên lạc được với nhau. Nếu không trở về đất liền kịp thời cấp cứu sẽ vô cùng nguy hiểm. Nhưng đây là vấn đề tế nhị phải tính toán cẩn thận. Nếu phía Pháp ra lệnh về, họ chịu chi phí. Nếu ta ra lệnh, ta phải trả 35.000 frances cho mỗi ngày chờ tại bến, phải chịu thiệt trong khi đất nước còn nghèo.

Phân vân mãi, cuối cùng hỏi ý kiến anh em, trưởng đoàn mới quyết định ra lệnh cho tàu về cảng Vũng Tàu. Tưởng xuôi chèo mát mái, nào ngờ lại gặp sự cố khi tàu cập bến phao Zero - Vũng Tàu, bị Biên phòng bắt giữ vì tàu ngoại quốc không cắm cờ Việt Nam, không có giấy tờ mang theo. Thế là đoàn người cả tây lẫn ta bị nhốt trên đồn, một ngày không cơm nước, tắm rửa, chờ cấp trên giải quyết. Chiều hôm sau, đốc nổi mới được kéo về Vũng Tàu. Nhìn thấy nhau, anh em mừng vui không kể xiết, tưởng là không còn gặp nhau nữa.

Sau đó đội địa chấn lênh đênh khắp châu thổ Đồng bằng sông Cửu Long. Hết sông Tiền đến sông Hậu, sông Ông Đốc… đến các kênh rạch thẳng tắp miền Tây, lúc thức trắng đêm bên dòng kinh xào xạc dừa nước nổi vàng rực bông điên điển Đồng Tháp Mười, khui thả neo vào dòng nước đen như mực tàu hoai hoai mùi lá mục U Minh…

Trên kết quả khảo sát địa chấn và trọng lực đã khoan các giếng tìm kiếm đầu tiên ở Đồng bằng sông Cửu Long là giếng Cà Cối và giếng Phụng Hiệp. Kết luận trên đất liền đồng bằng ít có khả năng tìm thấy dầu khí. Từ đấy việc tìm kiếm thăm dò dầu khí ngoài biển bắt đầu.

Câu chuyện trên được ghi lại trong những vần thơ “Cửu Long ngày ấy”:

Trời yên biển lặng ra khơi

Tàu ta lướt nhẹ sóng vơi mạn thuyền

Lâng lâng cảm xúc nhớ thương

Rời xa đất Mẹ, quê hương một miền

Cảng Sài Gòn bến Thủ Thiêm

Lâu đài tráng lệ dần chìm trong sương

Một vùng trời biển mênh mông

Non xanh nước biếc bồng bềnh biển sâu

Nàng tiên Bạch Hổ ở đâu

Chôn vùi đáy nước nông sâu khôn lường

Chàng trai địa chấn vấn vương

Tìm dây tơ liễu, sông Thương bến Phùng

Nối liền lục địa - biển Đông

Trải dài một dải nước nông - đồng bằng

Xuất quân mười sáu tháng ba (1976)

Gemeaux (Tàu địa chấn hai thân) rời bến đi ra hải phần

Ban mai mặt sóng lăn tăn

Tưởng là dạo mát vòng quanh Tây Hồ

Nước xanh tận đáy san hô

Búi dây (Streamer) đã rải, va bồ sốc (Vapor-shock) vang

Nàng đà chợt tỉnh giấc nồng

Nụ cười lấp ló dưới lòng biển sâu

Dây tơ mong nối từ lâu

Những dòng địa chấn bắc cầu ước mơ

Từ đây đất nước mong chờ

Một thềm lục địa bến bờ giàu sang

Biển ta tấc đất tấc vàng

Tìm ra dầu khí ta càng mạnh thêm.

Bóng chiều đã ngả về tây

Đùng đùng thịnh nộ gió dây sóng lừng

Tàu nghiêng nước phủ mịt mùng

Lá tre trôi nổi một vùng mênh mông

Bạn ơi có biết hay không

Ruột gan đau quặn mà không thuốc thầy

Kẻ nằm lay lắt đó đây

Ngươi đi chao đảo, luôn tay chống chèo

Không cập mạn, chẳng buông neo

Tàu to (đốc nổi) trôi dạt cheo leo chốn nào

Côn Sơn, Phú Quý đêm thâu

Mò kim đáy bể biết đâu mà lần?

Thầm mong một chốn nương thân

Mà sao chân đứng muôn phần đảo điên

Trông chừng mạng sống bất an

Mà chàng trai trẻ đã trăn trối đời

Rằng là Mẹ của con ơi

Nay xin vĩnh biệt ở nơi chốn này!

Tiếng than như thấu niềm tây

Lệnh rằng tàu phải quay ngay mũi về

Vũng Tàu định hướng, ô-kê (OK)

Hải đăng nhấp nháy bốn bề trong đêm

Tàu xuôi gió, sóng dần êm

Nào kìa núi lớn hiện bên Bến Đình

Phao Không (Zero) cập bến bình minh

Mà sao còi rúc An ninh - Biên phòng

Người người bị bắt lên đồn

Nguyên do chưa biết phạm tòng tội chi

Rằng đây bão táp bất kỳ

Tàu ta lánh nạn can chi lỗi lầm?

Một ngày phòng kín tạm giam

Phong ba vừa thoát, dấn thân chốn này

Sài Gòn cấp báo liền tay

Cử người chức trách đến ngay giải trình

Đoàn người mới được thanh minh

Tàu to cập bến, dân tình hò reo

Miệng cười mà lệ tuôn theo

Tưởng là vĩnh biệt, khó điều gặp nhau

Gian truân từng trải bấy lâu

Cửu Long ngày ấy cùng nhau nhớ hoài!

Minh Trường

	Kỳ II: Ra biển và... mất tích
	Kỳ I: Khởi đầu gian nan