Tác động của NMLD Dung Quất đối với sự phát triển kinh tế vùng Trung bộ và Việt Nam
Tham dự hội thảo, có ông Hà Hoàng Việt Phương – Tỉnh ủy viên, Trưởng ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu Công nghiệp Quảng Ngãi; ông Đặng Hải Anh - Trưởng phòng Dầu khí, Viện Dầu khí và Than, Bộ Công Thương. Về phía Viện KHXH vùng Trung bộ, có ông Hoàng Hồng Hiệp – Quyền Viện trưởng; ông Trần Minh Đức – Phó Viện trưởng kiêm Phó Giám đốc Học viện Khoa học xã hội cùng đại diện là các Phó Giáo sư, tiến sĩ đến từ các Sở, Viện, Liên đoàn khu vực miền Trung. Về phía Công ty cổ phần Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR), có ông Đặng Ngọc Đình Điệp – Phó Giám đốc NMLD Dung Quất cùng các đại diện là lãnh đạo, trưởng các phòng, ban thuộc BSR.
NMLD Dung Quất - Động lực phát triển kinh tế miền Trung
Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Hồng Hiệp – Quyền Viện trưởng Viện Khoa học xã hội vùng Trung bộ nhận định, Khu kinh tế (KKT) Dung Quất được thành lập năm 2005, với quy mô 10.300 ha tại huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) và hiện đang tiếp tục được mở rộng về diện tích. Đây là KKT tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực với trọng tâm phát triển là ngành công nghiệp lọc dầu - hóa dầu - hóa chất, các ngành công nghiệp có quy mô lớn, công nghiệp hàng tiêu dùng, gắn với phát triển và khai thác hiệu quả cảng biển. Nguồn thu ngân sách trên địa bàn hàng năm đạt khoảng 24.000 tỷ đồng, chiếm khoảng trên 80% tổng thu ngân sách toàn tỉnh Quảng Ngãi, cao nhất đạt 27.500 tỷ đồng vào năm 2013 - chủ yếu từ đóng góp của NMLD Dung Quất.
 |
| Đoàn Chủ trì hội thảo “Đánh giá tác động dự án Nhà máy lọc dầu (NMLD) Dung Quất đối với phát triển kinh tế xã hội vùng Trung bộ và Việt Nam”. |
Kể từ thời điểm đón dòng sản phẩm đầu tiên cho đến nay, tổng doanh thu của BSR đã đạt trên 1,43 triệu tỷ đồng và đóng góp vào ngân sách Nhà nước ước đạt trên 203,9 nghìn tỷ đồng. Năm 2009, khi NMLD Dung Quất cho ra dòng sản phẩm thương mại đầu tiên, ngân sách của tỉnh Quảng Ngãi dần có những khởi sắc. Năm 2010, NMLD Dung Quất chính thức nghiệm thu, đi vào hoạt động thương mại. Cũng trong năm 2010, thu ngân sách của tỉnh Quảng Ngãi đạt 15.553 tỷ đồng, riêng BSR đã đóng góp 14.382 tỷ đồng (chiếm 92,5% thu ngân sách toàn tỉnh). Năm 2021, vượt qua khó khăn sau đại dịch Covid-19, BSR đã đóng góp 46% ngân sách cho tỉnh Quảng Ngãi. Đến năm 2022, BSR đóng góp hơn 19 nghìn tỷ đồng doanh thu ngân sách của tỉnh, chiếm 54% ngân sách toàn tỉnh Quảng Ngãi.
 |
| Ông Đặng Ngọc Đình Điệp – Phó Giám đốc NMLD Dung Quất phát biểu tại hội thảo. |
Tại hội thảo, ông Đặng Ngọc Đình Điệp – Phó Giám đốc NMLD Dung Quất đã thông tin về tình hình hoạt động, vận hành, sản xuất của NMLD Dung Quất. Theo đó, NMLD Dung Quất có công suất 6,5 triệu tấn/năm, trải qua 15 năm, NMLD đã chế biến được hơn 94 triệu tấn dầu thô, sản xuất và xuất bán ra thị trường hơn 86 triệu tấn sản phẩm, doanh thu đạt gần 1,7 triệu tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế hơn 44 nghìn tỷ đồng và nộp ngân sách Nhà nước hơn 207 nghìn tỷ đồng. Hiện nay, NMLD Dung Quất góp phần đảm bảo hơn 30% nguồn cung xăng dầu cho cả nước, đóng góp lớn trong vai trò đảm bảo an ninh năng lượng của quốc gia.
“Với sự phát triển của công nghệ và sự đồng lòng của đội ngũ vận hành, NMLD Dung Quất đến nay đã vượt qua được nhiều khó khăn, thách thức trong suốt 15 năm hình thành và phát triển. Để đánh giá và làm rõ vai trò của dự án NMLD Dung Quất, BSR rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để hoàn thiện những chính sách, hướng đi, góp phần thúc đẩy sự phát triển của tỉnh Quảng Ngãi và miền Trung”, ông Đặng Ngọc Đình Điệp – Phó Giám đốc NMLD Dung Quất phát biểu.
Tỉnh Quảng Ngãi được chia tách ra từ năm 1989, khi đó giá trị sản xuất công nghiệp chỉ đạt 601 tỷ đồng, đến năm 2019 đã đạt trên 125.594 tỷ đồng, gấp gần 207 lần và tăng trưởng công nghiệp bình quân đạt 19,5%/năm. Cuối năm 2022, ngành công nghiệp Quảng Ngãi đã đạt được những kết quả ấn tượng, với tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng chiếm trên 43,6% trong cơ cấu GRDP (tổng sản phẩm trên địa bàn) của tỉnh. Giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt trên 129 nghìn tỷ đồng. GDP bình quân đầu người đạt 97,67 triệu đồng, đứng thứ 2/14 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, đứng thứ 2/5 tỉnh vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
6 tác động từ khi hình thành NMLD Dung Quất
Tại hội thảo, các chuyên gia đến từ Viện KHXH vùng Trung bộ đã trình bày các tham luận nghiên cứu về các tác động của dự án NMLD Dung Quất. Theo đó, kể từ khi đưa vào hoạt động thương mại, NMLD Dung Quất đã có 6 tác động lớn đến tỉnh Quảng Ngãi và miền Trung như: phát triển kinh tế; phát triển cơ sở hạ tầng; phát triển liên kết ngành, liên kết vùng; tác động trong các lĩnh vực du lịch, thương mại dịch vụ, logistics, vận tải hàng hóa và kinh tế biển, công nghiệp nói chung và công nghiệp phụ trợ gắn với các sản phẩm lọc hóa dầu; thu hút đầu tư trong nước; thu hút đầu tư nước ngoài.
 |
| Các chuyên gia của Viện KHXH vùng Trung bộ trình bày các tham luận về tác động của NMLD Dung Quất đến kinh tế, thu hút đầu tư và xã hội, môi trường. |
Điển hình, trong việc thu hút đầu tư vào vùng Kinh tế trọng điểm (KTTĐ) miền Trung, NMLD Dung Quất đã có những tác động đến việc thu hút đầu tư trong nước. Giai đoạn từ 1996-2004, vốn đầu tư thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi ở mức thấp, chỉ đạt khoảng 3,7 nghìn tỷ đồng, nguồn vốn tiếp tục tăng mạnh ở các năm tiếp theo đến 2008, tổng vốn đầu tư được khoảng 24,5 nghìn tỷ đồng. Đồng thời, đây là giai đoạn NMLD Dung Quất được quyết định và triển khai đầu tư xây dựng. Các năm sau đó, số vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh tiếp tục được tăng cao, lên đến khoảng 43 nghìn tỷ đồng, vượt qua các tỉnh thành nằm trong vùng KTTĐ miền Trung (Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định).
Cũng theo các nghiên cứu của Viện KHXH vùng Trung bộ, về khía cạnh xã hội, NMLD Dung Quất đã góp phần giải quyết việc làm và chuyển đổi cơ cấu thu nhập; nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cộng đồng; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; tác động đến an sinh xã hội; văn hóa và lối sống cộng đồng cư dân địa phương. Riêng về an sinh xã hội, tính cả khi còn là dự án và khi đi vào hoạt động, BSR đã đóng góp trên 700 tỷ đồng cho ASXH. Trong 15 năm hình thành và phát triển, BSR cũng đã triển khai sâu rộng công tác an sinh xã hội đến nhiều nơi trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
 |
| Ông Hoàng Hồng Hiệp – Quyền Viện trưởng Viện Khoa học xã hội vùng Trung bộ phát biểu kết thúc hội thảo. |
Kết luận buổi hội thảo, TS. Hoàng Hồng Hiệp – Quyền Viện trưởng Viện Khoa học xã hội đã đưa ra các kiến nghị về việc nhìn nhận NMLD Dung Quất không chỉ đơn thuần là một doanh nghiệp sản xuất xăng dầu mà là doanh nghiệp có đóng góp lớn cho nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là miền Trung. Bên cạnh đó, NMLD Dung Quất còn đóng góp to lớn trong thúc đẩy tăng trưởng GRDP (tổng sản phẩm trên địa bàn) và đóng góp lớn GDP không riêng tỉnh Quảng Ngãi, miền Trung mà cả nước.
“Hội thảo đã đánh giá, làm rõ được vai trò của NMLD Dung Quất trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy sự phát triển của tỉnh Quảng Ngãi và miền Trung. Bên cạnh đó, BSR cần tận dụng cơ hội từ Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 của Bộ Chính trị về “Phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung Bộ”, định hướng xây dựng Trung tâm lọc hoá dầu tại Quảng Ngãi mà trái tim là NMLD Dung Quất. Theo đó, BSR sẽ là hạt nhân trung tâm góp phần lớn việc thúc đẩy sự phát triển của tỉnh nhà, nơi NMLD đóng chân, của miền Trung và của Việt Nam”, Viện trưởng Viện KHXH vùng Trung bộ nhấn mạnh.
Đức Chính - Thành Linh
