Petrovietnam hoàn thiện quy chế đấu thầu để giảm rủi ro, tăng minh bạch trong quản trị doanh nghiệp

Phát biểu tại Hội thảo “Góp ý các dự thảo quy định nội bộ của Petrovietnam về công tác đấu thầu” diễn ra ngày 14/11 tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Mậu – Thành viên HĐTV Petrovietnam nhấn mạnh tính chất quan trọng của lĩnh vực này. Theo ông, không có hoạt động nào trong doanh nghiệp vừa diễn ra thường xuyên, vừa dễ phát sinh sai sót như mua sắm, đấu thầu. Nếu hệ thống quy định thiếu sự chặt chẽ, thiếu đồng nhất, các đơn vị sẽ lúng túng trong thực thi và có nguy cơ rơi vào rủi ro pháp lý.

Ông Nguyễn Văn Mậu khẳng định Luật Đấu thầu và hệ thống nghị định, thông tư hiện nay đã rất đầy đủ và mang tính khoa học cao. Do đó, doanh nghiệp cần tận dụng tối đa nền tảng pháp lý này để xây dựng quy chế nội bộ, tránh việc làm lại từ đầu hoặc thay đổi tùy ý.

Hội thảo “Góp ý các dự thảo quy định nội bộ của Petrovietnam về công tác đấu thầu”.

Ông Mậu cho rằng hành lang pháp lý trong đấu thầu cần được thiết kế đầy đủ, rõ ràng và chi tiết, nhằm hạn chế tối đa tình trạng “mỗi nơi hiểu một kiểu” hoặc việc tùy tiện áp dụng. Khi quy định có khoảng trống, cấp dưới khó thực hiện, cấp trên khó kiểm soát, còn toàn hệ thống dễ bị phân mảnh và chịu áp lực lớn trong xử lý tình huống. “Càng để khoảng trống, càng cho phép diễn giải tùy tiện thì sự ổn định càng thấp và rủi ro càng cao”, ông nhấn mạnh.

Từ thực tế triển khai nhiều dự án lớn, ông Mậu khẳng định Luật Đấu thầu và hệ thống nghị định, thông tư hiện nay đã rất đầy đủ và mang tính khoa học cao. Do đó, doanh nghiệp cần tận dụng tối đa nền tảng pháp lý này để xây dựng quy chế nội bộ, tránh việc làm lại từ đầu hoặc thay đổi tùy ý. Ông đề nghị ban soạn thảo bám sát tinh thần “chi tiết – nhất quán – rõ trách nhiệm”, bảo đảm quy chế sau khi ban hành trở thành kim chỉ nam lâu dài, hạn chế tối đa sửa đổi, giảm áp lực cho các bộ phận thực thi.

Ông Nguyễn Văn Mậu trao đổi về công tác đấu thầu của Petrovietnam với bà Vũ Quỳnh Lê bên lề Hội thảo

Ông cũng đánh giá cao việc Ban Pháp chế và Quản lý đấu thầu khẩn trương tổ chức hội thảo ngay sau cuộc họp HĐTV, cho thấy tinh thần cầu thị, chủ động tiếp thu ý kiến rộng rãi từ các đơn vị. Ông kỳ vọng quy chế mới sẽ vừa tuân thủ luật, vừa đủ linh hoạt để phù hợp đặc thù của Petrovietnam. “Quy định tốt không chỉ giúp hệ thống vận hành trơn tru, mà còn bảo vệ người thực thi, bảo vệ doanh nghiệp và củng cố uy tín Petrovietnam”, ông nói.

Tại hội thảo, bà Vũ Quỳnh Lê – Phó Trưởng ban Ban Pháp chế và Quản lý đấu thầu chia sẻ nhiều nhận định quan trọng về quá trình rà soát và xây dựng quy chế mới. Theo bà, Quy định phân cấp quản lý đấu thầu đang áp dụng thời gian qua đã góp phần tạo thuận lợi cho các đơn vị, nhưng trong thực tiễn vẫn bộc lộ một số điểm chưa theo kịp hệ thống pháp luật mới, đặc biệt khi Tập đoàn đang chuyển mạnh sang cơ chế tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp.

Bà Vũ Quỳnh Lê – Phó Trưởng ban Ban Pháp chế và Quản lý đấu thầu chia sẻ nhiều nhận định quan trọng về quá trình rà soát và xây dựng quy chế mới.

Một trong những vướng mắc điển hình là quy định về gói mua sắm hơn 3 năm của các đơn vị thành viên là yêu cầu phải báo cáo và xin ý kiến HĐTV trước khi triển khai. Quy định này giúp kiểm soát rủi ro, nhưng lại làm chậm tiến độ của nhiều dự án. Bên cạnh đó, quy định bảo đảm cạnh tranh, không cho phép công ty con tham gia gói thầu nếu gói thầu không thuộc lĩnh vực kinh doanh chính, tuy nhằm tránh xung đột lợi ích nhưng trên thực tế lại thu hẹp đáng kể sự tham gia của các đơn vị có năng lực.

Các gói thầu tư vấn hiện nay cũng phải áp dụng đồng loạt quy trình hai túi hồ sơ, dẫn đến mất nhiều thời gian cho cả những gói đơn giản. Quy định xử lý tình huống còn cứng, khiến nhiều đơn vị buộc phải tuần tự áp dụng từng bước, trong khi thực tế đòi hỏi sự linh hoạt hơn. Một vấn đề khác là quy định “không nêu nhãn hiệu”, trong khi nhiều dự án đòi hỏi trang thiết bị đồng bộ theo hãng để đảm bảo an toàn và vận hành ổn định.

Ngoài ra, khi một số gói thầu không còn thuộc phạm vi điều chỉnh cứng của Luật Đấu thầu, các đơn vị vẫn phải định hướng theo mẫu hồ sơ cũ, khiến cách hiểu không thống nhất, đặc biệt trong đánh giá năng lực nhà thầu. Theo bà Lê, Luật Đấu thầu mới phân cấp mạnh, trao quyền tự chủ lớn hơn nhưng đồng thời yêu cầu tăng cường giám sát, báo cáo với các hình thức lựa chọn nhà thầu không cạnh tranh rộng rãi. Đây là cơ sở quan trọng để Petrovietnam điều chỉnh quy chế nội bộ theo hướng phù hợp hơn với pháp luật và thực tiễn.

Ông Đoàn Trung Chính trình bày về nội dung chính của dự thảo Quy định lựa chọn nhà thầu đối với dự án do Petrovietnam là chủ đầu tư.

Trình bày về nội dung chính của dự thảo, ông Đoàn Trung Chính – Trưởng phòng Quản lý đấu thầu, Ban Pháp chế và Quản lý đấu thầu cho biết dự thảo mới được thiết kế với cấu trúc gồm hai phần, 11 chương, 95 điều và 10 quy trình lựa chọn nhà thầu kèm lưu đồ tương ứng, nhằm xây dựng khung quản lý đồng bộ, minh bạch và toàn diện hơn.

Dự thảo quy định phạm vi điều chỉnh rõ ràng, bao gồm các hoạt động lựa chọn nhà thầu thuộc dự án đầu tư trong nước do Petrovietnam làm chủ đầu tư và không sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Đối tượng áp dụng được xác định cụ thể: từ Petrovietnam, các ban quản lý dự án, đơn vị nghiên cứu – đầu tư, đến các chi nhánh và tổ chức được giao đại diện chủ đầu tư. Dự thảo cũng nêu nguyên tắc áp dụng cho từng trường hợp: dự án có vốn ngân sách tuân theo pháp luật đấu thầu; dự án ODA tuân thủ điều ước quốc tế; các trường hợp khác cho phép áp dụng quy định nội bộ theo nhu cầu.

Theo ông Chính, dự thảo có 5 nhóm điều chỉnh lớn nhằm phù hợp với đặc thù của Petrovietnam, tăng tính chủ động, nâng cao hiệu quả đầu tư và đảm bảo minh bạch. Các quy trình được xây dựng theo hướng thực hiện chủ yếu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, phù hợp chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số.

Ông Phạm Thy Hùng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu (Bộ Tài chính): Luật Đấu thầu mới đã có thay đổi quan trọng khi đưa ra khỏi phạm vi điều chỉnh các gói thầu của doanh nghiệp nhà nước không sử dụng vốn ngân sách.

Đóng góp ý kiến chuyên môn từ góc độ cơ quan quản lý nhà nước, ông Phạm Thy Hùng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu (Bộ Tài chính) nhấn mạnh rằng Luật Đấu thầu mới đã có thay đổi quan trọng khi đưa ra khỏi phạm vi điều chỉnh các gói thầu của doanh nghiệp nhà nước không sử dụng vốn ngân sách. Điều này mở ra không gian lớn hơn cho cơ chế tự chủ, trao quyền quyết định trực tiếp cho doanh nghiệp nhưng đi kèm trách nhiệm giải trình rõ ràng.

Với dự thảo Quy định lựa chọn nhà thầu đối với dự án do Petrovietnam là chủ đầu tư, ông Hùng kiến nghị dự thảo cần xác định rành mạch cấp phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu tổng thể, kế hoạch chi tiết và cấp thực hiện nghĩa vụ chủ đầu tư, bên mời thầu. Việc phân cấp phải được đặt trong mối liên hệ với các văn bản nội bộ khác để tránh chồng chéo.

Ông đánh giá dự thảo cơ bản bám sát Luật và nghị định hướng dẫn, phù hợp thực tiễn của các doanh nghiệp nhà nước lớn. Việc xây dựng hệ thống quy trình theo hướng số hóa, triển khai chủ yếu trên hệ thống đấu thầu quốc gia là hướng đi đúng đắn, giúp tăng minh bạch, giảm rủi ro và thuận lợi cho giám sát.

Ông Hùng đề nghị Tập đoàn tiếp tục làm rõ các yếu tố đặc thù của Petrovietnam để bảo đảm quy chế vừa tuân thủ pháp luật, vừa phù hợp thực tế triển khai dự án lớn, phức tạp; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong toàn bộ công tác đấu thầu nhằm chuẩn hóa, giảm thời gian xử lý và nâng cao hiệu quả.

Hội thảo đã ghi nhận nhiều ý kiến phong phú, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của các đơn vị trong hệ thống. Tinh thần chung được thống nhất là hoàn thiện quy chế đấu thầu không chỉ là nhu cầu nội tại của Petrovietnam, mà còn là bước đi quan trọng để nâng cao năng lực quản trị, đảm bảo minh bạch, phòng ngừa rủi ro, đồng thời tạo nền tảng để Tập đoàn phát triển bền vững trong bối cảnh mới.

Một số hình ảnh tại Hội thảo:

Petrovietnam rà soát vướng mắc pháp lý trong hoạt động sản xuất kinh doanh

Doanh nghiệp được trao nhiều quyền hơn trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi)

Mở rộng quyền tự chủ, gỡ vướng cho doanh nghiệp nhà nước

BSR tổ chức Hội nghị truyền thông gói thầu EPC thuộc dự án NCMR NMLD Dung Quất

Đình Khương