Đại biểu Quốc hội Cầm Thị Mẫn (Đoàn ĐBQH Thanh Hóa):

“STEM Innovation Petrovietnam”- Đòn bẩy thu hẹp khoảng cách giáo dục và phát triển nhân lực địa phương

08:05 | 20/12/2025

45 lượt xem

(PetroTimes) - Đánh giá về ý nghĩa và tác động của chương trình “STEM Innovation Petrovietnam”, Đại biểu Quốc hội Cầm Thị Mẫn (Thanh Hóa) cho rằng đây là một đòn bẩy quan trọng góp phần thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các vùng miền. Đồng thời, chương trình đặt nền móng cho việc phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ tại các địa phương, nhất là những khu vực còn nhiều khó khăn.

Tư duy giáo dục mới

Từ định hướng lớn của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc đưa khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực cốt lõi cho phát triển đất nước, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã có sáng kiến triển khai chương trình “STEM Innovation Petrovietnam”, với mục tiêu xây dựng 100 phòng học STEM đạt chuẩn quốc tế tại 34 tỉnh, thành phố trong 100 ngày, dự kiến hoàn thành trong năm 2025.

“STEM Innovation Petrovietnam”- Đòn bẩy thu hẹp khoảng cách giáo dục và phát triển nhân lực địa phương

ĐBQH Cầm Thị Mẫn trao đổi với phóng viên PetroTimes bên lề kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Trao đổi với phóng viên PetroTimes bên lề kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV về nội dung này, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Cầm Thị Mẫn (Đoàn Thanh Hóa) cho rằng, việc Petrovietnam triển khai đồng loạt 100 phòng STEM đạt chuẩn quốc tế tại 34 tỉnh, thành phố thể hiện rõ sự chủ động, quyết liệt của doanh nghiệp nhà nước trong hiện thực hóa các chủ trương lớn của Đảng về đột phá giáo dục và đào tạo.

“Điểm quan trọng nhất của chương trình không nằm ở số lượng phòng học hay giá trị thiết bị, mà ở việc đưa tư duy giáo dục STEM - giáo dục dựa trên thực nghiệm, sáng tạo và giải quyết vấn đề vào trường học phổ thông, đặc biệt ở các địa phương còn nhiều khó khăn”, bà Mẫn nhấn mạnh.

Đối với Thanh Hóa, địa phương có quy mô dân số lớn, địa bàn rộng và nằm trong nhóm các tỉnh có quy mô kinh tế lớn của cả nước, Khu kinh tế Nghi Sơn giữ vai trò đầu tàu tăng trưởng với sự tập trung của các dự án lọc hóa dầu, nhiệt điện, vật liệu, công nghiệp nặng và dịch vụ logistics. Tuy nhiên, theo ĐBQH Cầm Thị Mẫn, bài toán lớn nhất của Nghi Sơn không chỉ dừng ở thu hút đầu tư, mà là chuẩn bị nguồn nhân lực kỹ thuật - công nghệ tại chỗ, đủ năng lực tiếp nhận và làm chủ công nghệ.

“Muốn Khu kinh tế Nghi Sơn phát triển bền vững, không thể chỉ dựa vào lao động phổ thông hay nhân lực nhập từ nơi khác. Cần một lực lượng lao động trẻ được chuẩn bị từ sớm về tư duy khoa học, kỹ năng công nghệ và khả năng sáng tạo”, bà Mẫn nhấn mạnh.

Trong bối cảnh đó, các phòng STEM do Petrovietnam triển khai có ý nghĩa như những “điểm khởi đầu” của chuỗi phát triển nhân lực. Việc học sinh được tiếp cận với thí nghiệm, mô hình kỹ thuật, công nghệ số ngay từ bậc phổ thông sẽ giúp hình thành sớm định hướng nghề nghiệp, từng bước thu hẹp khoảng cách giữa giáo dục phổ thông và nhu cầu thực tiễn của các khu công nghiệp, khu kinh tế.

Thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các vùng miền

Một điểm được ĐBQH Cầm Thị Mẫn đặc biệt nhấn mạnh là tác động của chương trình đối với các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa của Thanh Hóa - nơi điều kiện tiếp cận giáo dục hiện đại còn nhiều hạn chế.

Thanh Hóa có nhiều xã miền núi, với địa bàn rộng, dân cư phân tán, tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số cao. Thực tế cho thấy, sự chênh lệch về cơ sở vật chất, phương pháp dạy học và cơ hội tiếp cận STEM giữa miền núi và khu vực đô thị vẫn còn khá lớn. Trong khi đó, đây lại là những khu vực rất cần “đòn bẩy” giáo dục để tạo sinh kế bền vững, hạn chế tình trạng di cư lao động giản đơn.

“STEM Innovation Petrovietnam” không chỉ là hoạt động hỗ trợ giáo dục, mà là đòn bẩy quan trọng góp phần thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các vùng miền (Ảnh: Học sinh Trường THPT Buôn Ma Thuột chào đón Đoàn đại biểu đến khánh thành và tham quan phòng STEM)

“STEM không chỉ dành cho học sinh thành phố. Nếu được triển khai đúng cách, các phòng STEM tại vùng khó khăn sẽ mở ra cơ hội để học sinh miền núi tiếp cận tri thức khoa học hiện đại, từ đó thay đổi quỹ đạo học tập và nghề nghiệp”, bà Mẫn nhận định.

Theo bà, ý nghĩa lớn nhất của chương trình “STEM Innovation Petrovietnam” là tạo ra sự công bằng hơn trong tiếp cận giáo dục chất lượng, giúp học sinh vùng khó khăn có cơ hội tham gia vào các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật - những ngành nghề có giá trị gia tăng cao, phù hợp với định hướng phát triển dài hạn của tỉnh.

Phân tích dưới góc độ chính sách, ĐBQH Cầm Thị Mẫn cho rằng chương trình “STEM Innovation Petrovietnam” là minh chứng sinh động cho việc hiện thực hóa Nghị quyết 71-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

“Nghị quyết 71 đặt ra yêu cầu chuyển mạnh từ dạy học truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học. Còn Nghị quyết 57 nhấn mạnh việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. “STEM Innovation Petrovietnam” chính là điểm giao thoa của hai định hướng này”, bà phân tích.

Với Thanh Hóa, việc đưa STEM vào trường học không chỉ phục vụ mục tiêu giáo dục thuần túy, mà còn gắn trực tiếp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là công nghiệp, năng lượng và chuyển đổi số - những lĩnh vực tỉnh đang ưu tiên.

Không chỉ đầu tư “phòng học”, mà phải đầu tư “con người”

Đánh giá cao sáng kiến này, ĐBQH Cầm Thị Mẫn đồng thời chỉ ra rằng, hiệu quả của các phòng STEM sẽ phụ thuộc rất lớn vào năng lực đội ngũ giáo viên và cơ chế vận hành dài hạn.

Theo bà, với những địa bàn khó khăn, thách thức không nằm ở việc thiếu thiết bị, mà là thiếu giáo viên được đào tạo bài bản về STEM và phương pháp giảng dạy tích hợp. Do đó, chương trình cần song hành với các hoạt động bồi dưỡng giáo viên, hỗ trợ chuyên môn, đặc biệt ưu tiên cho giáo viên miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, bài toán bảo trì, cập nhật thiết bị và phần mềm cần được tính toán từ đầu, tránh tình trạng “phòng học hiện đại nhưng ít sử dụng”. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Petrovietnam, ngành giáo dục địa phương và chính quyền các cấp.

Để tạo tác động dài hạn, ĐBQH Cầm Thị Mẫn cho rằng các phòng STEM cần được kết nối với hệ sinh thái phát triển của tỉnh, đặc biệt là Khu kinh tế Nghi Sơn, các doanh nghiệp công nghiệp - năng lượng và các cơ sở đào tạo nghề.

“STEM Innovation Petrovietnam” sẽ phát huy hiệu quả nhất khi học sinh thấy được con đường đi tiếp: từ phòng học, đến trường nghề, cao đẳng, đại học và cuối cùng là việc làm ngay trên quê hương mình”, bà nhấn mạnh.

Theo đó, Thanh Hóa có thể thí điểm các mô hình liên kết: doanh nghiệp tại Nghi Sơn tham gia định hướng nội dung STEM; tổ chức tham quan, trải nghiệm thực tế; kết nối học sinh với các chương trình học nghề, học bổng và tuyển dụng trong tương lai.

ĐBQH Cầm Thị Mẫn cho rằng, “STEM Innovation Petrovietnam” mang ý nghĩa vượt ra ngoài phạm vi một chương trình CSR (trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp). Với Thanh Hóa, đây là cơ hội để tái cấu trúc giáo dục phổ thông theo hướng gắn với phát triển công nghiệp, thu hẹp khoảng cách vùng miền và tạo nền tảng nhân lực bền vững.

“Nếu được triển khai bài bản, mỗi phòng STEM sẽ không chỉ là một không gian học tập, mà là một "hạt nhân" đổi mới, góp phần hình thành thế hệ lao động trẻ đủ năng lực tham gia vào các lĩnh vực công nghệ, năng lượng và công nghiệp hiện đại - đúng với khát vọng phát triển của Thanh Hóa trong giai đoạn mới”, ĐBQH Cầm Thị Mẫn khẳng định.

Xuất phát từ ý tưởng của Tổng Bí thư Tô Lâm, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã có sáng kiến triển khai Chương trình “STEM Innovation Petrovietnam”, chương trình được đích thân Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính Phủ và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước khởi động tại lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Petrovietnam. Với mục tiêu xây dựng 100 phòng STEM đạt chuẩn quốc tế tại 34 tỉnh, thành trên cả nước, là dự án giáo dục quy mô lớn nhất từ trước đến nay do một doanh nghiệp khởi xướng, là bước đi mang tầm chiến lược quốc gia trong đào tạo nguồn nhân lực khoa học - công nghệ, góp phần hình thành thế hệ công dân tri thức năng lượng mới của Việt Nam.