Trang trại điện gió Dogger Bank được hình thành như thế nào? (Kỳ I)

Ảnh minh họa

Từ năm 2017, Dogger Bank Wind Farm Limited phát triển dự án với tên gọi mới là Dogger Bank A (Creyke Beck A), Dogger Bank B (Creyke Beck B) và Dogger Bank C (Teesside A), Dogger Bank South (West) và Dogger Bank South (East), trong khi Teesside B được Sofia Offshore Wind Farm Limited phát triển với tên gọi Sofia Offshore Wind Farm. Hiện cả sáu trang trại đều thành công trong cuộc đấu giá hợp đồng chênh lệch và có ngày giao hàng từ năm 2023 đến năm 2025.

Mới đây, Dogger Bank Wind Farm D thuộc tổ hợp trang trại điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới với công suất 3,6 GW, được công bố sẽ mở rộng quy mô sau khi hai nhà thầu SSE và Equinor nộp báo cáo về phạm vi cho giai đoạn 4 của dự án với việc tăng công suất dự án thêm 2 GW. Nhân dịp này, xin trân trọng giới thiệu với quý độc giả tóm tắt những nội dung chính chỉ về phần Báo cáo xác định phạm vi về tiến trình xây dựng và hoàn chỉnh dự án điện gió ngoài khơi do Dogger Bank Wind Farm D (DBD) phát hành số ra tháng 6 vừa qua, để tham khảo.

*****

Sự cần thiết của dự án

Năm 2023, Chính phủ Vương quốc Anh đã công bố tài liệu chính sách “Tăng cường sức mạnh Vương quốc Anh” (DESNZ, 2023f), dựa trên Chiến lược Net-Zero (2021) và Chiến lược an ninh năng lượng quốc gia (BESS, 2022). Bài viết này phác thảo kế hoạch chi tiết về tương lai của hệ thống năng lượng Vương quốc Anh nhằm mục đích đa dạng hóa, loại bỏ carbon và sản xuất năng lượng đã được khai phá. Để thực hiện các mục tiêu này, một trong những lĩnh vực chính được xác định trong bài viết này là đẩy nhanh việc triển khai năng lượng tái tạo, bao gồm mục tiêu phát triển công suất gió ngoài khơi lên tới 50GW (2030) và loại bỏ hoàn toàn carbon khỏi hệ thống điện (2035).

Dự án DBD sẽ có tiềm năng tạo ra và cung cấp một lượng đáng kể năng lượng tái tạo, an toàn cho mạng lưới điện của Vương quốc Anh và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi năng lượng do các chính sách và luật pháp về ứng phó với biến đổi khí hậu và năng lượng tái tạo quốc gia đặt ra. Ngoài ra, Dự án sẽ đóng góp vào các mục tiêu chính sách quốc gia sau đây: Giảm phát thải khí nhà kính (GHG); giảm lượng carbon của lĩnh vực điện lực về net-zero; tăng cường an ninh cung cấp năng lượng; cắt giảm chi phí và gia tăng khả năng chi trả của điện được tạo ra; và cung cấp các cơ hội kinh tế.

Giảm phát thải khí nhà kính GHG

Hiện biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính góp phần làm tăng nhiệt độ toàn cầu và là mối quan tâm trực tiếp của Vương quốc Anh khi mà Chính phủ Hoàng gia đã xem xét vấn đề tác động của biến đổi khí hậu trong việc đưa ra các Tuyên bố chính sách quốc gia (National Policy Statements-NPS), bao gồm các mục tiêu của Chính phủ Vương quốc Anh trong việc phát triển NSIP, đảm bảo chính sách của Chính phủ Hoàng gia liên quan đến việc giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu được thực hiện.

Trong NPS năng lượng tổng thể (EN-1) (DESNZ, 2023a) đã đưa ra dự báo với tốc độ biến đổi khí hậu hiện tại, những tác động tiềm ẩn liên quan đến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu như vậy đối với Vương quốc Anh, trong đó bao gồm song không giới hạn ở: Tần suất ngày càng tăng và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán, nắng nóng và các đợt mưa dữ dội; tăng tính khó dự báo các kiểu thời tiết, bao gồm cả các kiểu thời tiết theo mùa; và mực nước biển dâng, gia tăng bão lũ và thay đổi vùng ven biển.

Quá trình loại bỏ carbon trong ngành điện lực

Thống kê xu hướng năng lượng gần đây nhất của Vương quốc Anh (BEIS, 2023) cho biết năng lượng tái tạo chiếm 44,5% thị phần sản xuất điện (2023), trong đó nhiên liệu hóa thạch chiếm 37%. Trong Ngân sách Carbon 6 của Ủy ban biến đổi khí hậu (Climate Change Committee-CCC), theo cách tiếp cận “đường hướng cân bằng” để đạt được net-zero (2050), việc triển khai năng lượng tái tạo chi phí thấp sẽ cần chiếm từ 75% đến 90% nhu cầu điện (2050). Tài liệu chính sách (DESNZ, 2023f) nêu rõ tham vọng của Chính phủ Vương quốc Anh là: “loại bỏ hoàn toàn lượng carbon trong lĩnh vực điện lực (2035), đảm bảo an ninh nguồn cung” và “tăng trưởng và phát triển các nguồn năng lượng ngoài ngành điện lực”. Hơn thế nữa, việc loại bỏ carbon trong hệ thống điện sẽ mở đường cho việc loại bỏ carbon trong các lĩnh vực kinh tế khác ở Vương quốc Anh như giao thông và công nghiệp, vốn phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng đáng tin cậy, sạch và an toàn.

Dự án DBD đã được coi là một phần của quy trình HND do National Grid ESO chủ trì, cung cấp cách tiếp cận tích hợp để Kế hoạch mạng lưới điện nhằm kết nối 23GW công suất điện gió ngoài khơi mới với Vương quốc Anh và đạt được mục tiêu của Chính phủ Hoàng gia công suất điện gió ngoài khơi là 50GW (2030) (National Grid ESO, 2022). Quy trình HND đảm bảo việc cung cấp cơ sở hạ tầng mới để đưa điện vào lưới điện và loại bỏ carbon trong lĩnh vực điện sẽ được thực hiện một cách gắn kết và tạo ra lợi ích tối đa cho người tiêu dùng, cộng đồng địa phương và môi trường. Bên cạnh việc phát triển công suất phát điện tái tạo ngày càng tăng để tiến tới quá trình loại bỏ carbon của nền kinh tế Vương quốc Anh, còn có yêu cầu triển khai khả năng chống chịu trong tương lai để đảm bảo rằng mạng lưới điện của Vương quốc Anh có cơ sở hạ tầng và khả năng truyền tải để đáp ứng nguồn cung ngày càng tăng và sự thay đổi trong cơ cấu nguồn điện. National Grid ESO đã công bố kế hoạch chi tiết “Sau năm 2030” vào năm 2024 (National Grid ESO, 2024b), được xây dựng dựa trên quy trình HND để tạo điều kiện kết nối thêm 21GW sản xuất điện gió ngoài khơi cũng như các nguồn năng lượng carbon thấp khác. Kế hoạch chi tiết cuối cùng sẽ đảm bảo một cách tiếp cận phối hợp để nâng cấp mạng lưới nhằm hỗ trợ hệ thống điện loại bỏ carbon, cho phép năng lượng tái tạo được vận chuyển đến nơi và khi cần thiết để đáp ứng nhu cầu.

An ninh năng lượng

BESS 2022 xác định rằng: “Giải pháp lâu dài để giải quyết tình trạng dễ bị tổn thương cơ bản đối với giá dầu và khí đốt quốc tế là giảm sự phụ thuộc vào dầu khí nhập khẩu”. Văn phòng thống kê quốc gia (ONS) đã công bố dữ liệu xuất nhập khẩu nhiên liệu hàng năm của Vương quốc Anh, trong đó từ ​​năm 2021 (ONS, 2022) xác định Vương quốc Anh đã nhập khẩu khoảng 50% lượng khí đốt từ thị trường quốc tế. Sự phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu từ thị trường toàn cầu khiến Vương quốc Anh dễ bị tổn thương trước các xu hướng về giá cả thị trường năng lượng thế giới, áp lực chính trị, sự gián đoạn nguồn cung vật chất và tác động dây chuyền của những thách thức về nguồn cung ở các quốc gia khác. Giá nhiên liệu tăng mạnh vào năm 2022 phần lớn là do cuộc xung đột CHLB Nga-Ukraine, làm gián đoạn hoạt động buôn bán khí đốt và dầu mỏ. Mặc dù giá xăng và dầu giảm (2023) so với giá năm 2022 song mức này vẫn đứng ở mức cao (ONS, 2023) và là minh chứng cho thấy các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng như thế nào đến sự biến động của giá nhiên liệu ở Vương quốc Anh.

Chính phủ Vương quốc Anh cũng đã đặt ra các kế hoạch nhằm tăng cường an ninh năng lượng của đất nước, nắm bắt các cơ hội kinh tế của quá trình chuyển đổi năng lượng và thực hiện các cam kết net-zero trong tài liệu chính sách (3/2023) là “Tăng cường sức mạnh Vương quốc Anh” (DESNZ, 2023f) với quan điểm của Chính phủ Hoàng gia về an ninh năng lượng và net-zero là “hai mặt của cùng một đồng tiền” và cho rằng “việc triển khai nhanh chóng điện có hàm lượng carbon thấp, bao gồm cả gió ngoài khơi, sẽ cho phép chuyển đổi có hệ thống trong toàn bộ nền kinh tế bằng cách sử dụng các công nghệ trên toàn thế giới với hệ thống cung cấp năng lượng rẻ hơn, an toàn hơn”. Việc phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo mới như Dự án DBD đã đem đến cơ hội quan trọng cho Vương quốc Anh nhằm đáp ứng các nhu cầu chiến lược để tăng cường an ninh năng lượng bằng cách tăng tỷ trọng điện được tạo ra trong nước với sản xuất năng lượng sạch để giảm phát thải khí nhà kính GHG quốc gia.

Khả năng chi trả về năng lượng

Để tiến tới giảm phát thải khí nhà kính GHG, các mục tiêu loại bỏ carbon và an ninh năng lượng, cần phải có năng lượng tái tạo với giá cả phải chăng. Sự đổi mới trong lĩnh vực năng lượng gió ngoài khơi đã giúp giảm đáng kể chi phí năng lượng trong thập kỷ qua. Điều này được xây dựng dựa trên mức giảm đáng kể 32% chi phí năng lượng do gió ngoài khơi tạo ra từ năm 2012 đến năm 2016 (ORE Catapult, 2017). Chương trình Hợp đồng chênh lệch (CfD) của Vương quốc Anh đã tiếp tục gây áp lực giảm giá, với giá mỗi đơn vị (MWh) gió ngoài khơi được đảm bảo trong Vòng phân bổ năm 2022 thấp hơn gần 70% so với giá được đảm bảo trong vòng phân bổ đầu tiên (2015). Điều này làm cho gió ngoài khơi trở thành một trong những phương pháp hấp dẫn và tiết kiệm chi phí nhất để tạo ra lượng lớn năng lượng có hàm lượng carbon thấp.

Tuy nhiên, do không có dự án gió ngoài khơi mới nào giành được hợp đồng trong Vòng phân bổ CfD lần thứ năm (9/2023) nên Chính phủ Vương quốc Anh đã cam kết tăng giá thực hiện tối đa thêm 66% đối với các dự án gió ngoài khơi có tài sản vật chất cố định, từ mức £44/MWh tăng lên £73/MWh, trước Vòng phân bổ 6 (AR6, 2024) (DESNZ, 2023b), điều này sẽ giúp đảm bảo các dự án được định giá bền vững và có hiệu quả kinh tế để cạnh tranh trong Vòng đấu thầu thứ sáu. Điều này nêu bật những thách thức mà Chính phủ Vương quốc Anh phải đối mặt trong việc giải quyết chi phí chuỗi cung ứng ngày càng tăng cho các nhà phát triển để đảm bảo hoạt động phát triển điện gió ngoài khơi duy trì quỹ đạo hiện tại và cho phép đạt được các mục tiêu về khả năng chi trả năng lượng và loại bỏ carbon. Ngoài việc tăng cường an ninh năng lượng, việc tăng nguồn cung cấp điện được tạo ra ở Vương quốc Anh khi mà Dự án được kích hoạt, sẽ cung cấp năng lượng với giá cả phải chăng hơn cho người tiêu dùng bằng cách giảm sự phụ thuộc của quốc gia vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, vốn có giá biến động cao.

Cơ hội kinh tế

Chiến lược tăng trưởng sạch của Vương quốc Anh (Chính phủ Vương quốc Anh, 2017a) tuyên bố nền kinh tế carbon thấp của Vương quốc Anh có thể tăng trưởng ước tính 11% mỗi năm trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2030 và có thể đem lại khoảng 60 tỷ bảng Anh đến 170 tỷ bảng Anh xuất khẩu doanh số bán hàng hóa và dịch vụ đến năm 2030. Về năng lượng gió ngoài khơi, Vương quốc Anh là thị trường toàn cầu lớn thứ hai sau Trung Quốc, chiếm 24% công suất vận hành gió ngoài khơi toàn cầu vào năm 2023 (The Crown Estate, 2023).

Các công ty của Vương quốc Anh ngày càng được hưởng lợi từ xuất khẩu trong các lĩnh vực như lắp đặt cáp ngầm, sửa chữa thiết bị, xây dựng và tư vấn, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Vương quốc Anh. Năm 2021, ONS đã báo cáo doanh thu từ năng lượng gió của Vương quốc Anh là khoảng 6 tỷ bảng Anh, cùng với sự gia tăng việc làm từ năng lượng gió ngoài khơi, với khoảng 10.100 nhân viên toàn thời gian vào năm 2020 (ONS, 2021). Việc tiếp tục hỗ trợ và đầu tư công vào lĩnh vực công nghiệp gió ngoài khơi của Vương quốc Anh sẽ tạo ra một vòng tròn hiệu quả về giảm chi phí và tăng trưởng kinh tế, tăng khả năng cạnh tranh của Vương quốc Anh trên thị trường toàn cầu (ORE Catapult, 2017). Theo Báo cáo tình báo năng lực gió ngoài khơi (OWIC, 2023), lực lượng lao động gió ngoài khơi hiện tại của Vương quốc Anh đã tăng lên hơn 32.000 công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp (2023). Để đạt được mục tiêu 50GW điện gió ngoài khơi vào năm 2030, báo cáo dự báo số lượng công ăn việc làm sẽ được lĩnh vực hỗ trợ sẽ tăng lên hơn 88.000 (2026) và hơn 100.000 (2030).

Link nguồn:

https://www.doggerbankd.com/DoggerBankDScopingReportPart1-weboptimised.pdf

Tuấn Hùng

Dogger Bank